Elektrificatie in de industrie komt eraan

Er bestaan al aardig wat technieken die de industrie kan gebruiken”, vertelt Rob Kreiter, directeur van het Topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI) Energie en Industrie, “Het uitdagende is vooral dat betrokken partijen zoals netbeheerders, energiebedrijven en de industrie elkaar nodig hebben om te kunnen investeren.”

Dichter bij elkaar

Projecten zoals de Routekaart Elektrificatie van het TKI Energie en Industrie geven inzicht in wat met elektrificatie mogelijk is en hoe partijen dichter bij elkaar kunnen worden gebracht. “Processen op temperaturen tot 200 graden Celsius blijken veel fabrieken al vrij goed op te kunnen vangen met elektrische boilers. De business case van deze boilers kan steeds vaker uit”, vertelt Kreiter. “En voor hoge temperaturen zien we veel ontwikkelingen op het gebied van elektrische fornuizen en ovens. Al is het toepassen van deze techniek op industriële schaal nog onbekend terrein.”

Met zoveel industrieën die de overgang willen maken, wordt er ook hard gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe batterijen. “Er is zo veel mogelijk met batterijen”, zegt Marnix Wagemaker, hoogleraar elektrochemische opslag aan de TU Delft. “Ook in fabrieken zullen ze zeker een rol spelen voor de opslag van energie.”

Niet genoeg

Door de dalende prijzen van lithium-ion batterijen is het inmiddels al mogelijk om een container met twee megawatt aan batterijen te kopen voor een redelijke prijs. Voor de meeste fabrieken is dit opslagvermogen echter lang niet genoeg. Daarom wordt er gewerkt aan alternatieven. “Aangezien deze batterijen op één plek zullen staan, maakt het gewicht niet zo veel uit”, zegt Wagemaker. “Je kunt dus werken met zwaardere, maar ook goedkopere materialen die bovendien toegankelijker zijn dan lithium en kobalt, zoals natrium, zink of aluminium.”

Met zulke alternatieven daalt de prijs per opgeslagen kilowattuur al snel van 120 dollar naar zo’n 50 dollar. Dat maakt het inzetten van deze batterijen een stuk aantrekkelijker, al moeten bedrijven volgens Wagemaker wel goed kijken waar zij een meerwaarde kunnen leveren: “Batterijen zijn vooral sterk als je snel moet schakelen. Voor de lange termijn kun je de elektriciteit beter omzetten in moleculen, zoals waterstof.” Kreiter is sowieso nog voorzichtig: “Wij zien batterijen op dit moment nog niet als toegevoegde waarde, en richten ons eerst op het direct gebruiken van de elektriciteit.”

90 Procent

Naast de verduurzaming die elektrificatie met zich meebrengt, ziet Wagemaker nog andere voordelen voor de industrie: “Als we erop mikken om uiteindelijk een vrijwel volledig elektrische samenleving te creëren, hebben we grofweg duizend keer zo veel batterijen nodig als er nu beschikbaar zijn. Op dit moment komt 90 procent van deze producten nog uit Azië. Het zou mooi zijn als we deze in Nederland zelf kunnen produceren.”

Kreiter is het eens met de mogelijkheid voor productie in Nederland: “Ik zie zeker mogelijkheden voor een industrie rondom elektrolysers en industriële boilers. Het zou mooi zijn om dit verder uit te breiden en een klimaat te creëren waarin we de elektrische innovaties produceren en toepassen.” Dat is niet alleen goed voor de werkgelegenheid, maar helpt wellicht ook om de klimaatdoelen eerder te halen.

Ook Europees kan Nederland wellicht een mooie rol gaan spelen. “We lopen nu echt voorop op het gebied van elektrificatie van de industrie”, zegt Kreiter. “Als we als eerste deze transitie weten te maken, zullen we een aantrekkelijke vestigingsplek zijn voor nieuwe duurzame industriële processen.”

Hierbij speelt natuurlijk ook de overheid een rol. “Die moet een klimaat creëren waarin alle partijen durven te innoveren”, zegt Kreiter. Als dat lukt, lijken er voor de industrie genoeg drijfveren te zijn om de sprong te wagen. “Ik verwacht dat duurzame elektriciteit op termijn de belangrijkste energiebron voor de industrie gaat worden, dus we moeten de kans nu niet laten liggen.”

Beeld bovenaan: Wang An Qi/Shutterstock

Zie ook: