Uit de studie blijkt dat de biogebaseerde economie tussen 2014 en 2018 dubbel zo sterk groeide als de algemene Vlaamse economie. De voedingsindustrie blijft de belangrijkste afnemer van biomassa, maar op de tweede plaats staat de chemische sector, die traditioneel sterk steunt op fossiele grondstoffen. De chemische industrie zet biomassa om naar grote volumes enkelvoudige vetzuren, meststoffen, bio-ethanol en biodiesel.
Gesloten kringlopen
Opvallend is dat deze studie duidelijk maakt dat de vraag naar biomassa in Vlaanderen het aanbod (voor 98% afkomstig van de land- en tuinbouw) ruim overstijgt. Het is daarom belangrijk om bewust te kiezen voor welke toepassingen de waardevolle biomassa wordt ingezet. Eén nuttig kader daarvoor is het principe van gesloten materialenkringlopen. Doel is zo weinig mogelijk ‘nieuwe’ primaire biomassa gebruiken door producten via hergebruik en recyclage zo lang mogelijk te laten meegaan. Een tweede kader is het cascadeprincipe waarbij eerst humane voeding, dan voeder en op de laatste plaats pas energieproductie als zinvolle toepassing voor biomassa staat.
In de realiteit is dat niet altijd het geval, zegt VITO-onderzoeker Dieter Cuypers: “Op de vrije markt speelt de economische logica: de hoogste bieder wint en dat is niet noodzakelijk de duurzaamste. Elk project moet kritisch en met systemische bril geëvalueerd worden, zodat investeringen in de bio-economie effectief bijdragen tot een duurzamere wereld.”
Zinvolle valorisatie
Het is volgens de onderzoeker ook belangrijk om niet eenzijdig te focussen op klimaat en op het vervangen van fossiele grondstoffen door eender welke biomassa, maar om te kijken naar alle waardevolle componenten die de verschillende biomassastromen bevatten en daarvoor het zinvolste valorisatiepad te kiezen: “Biomassa is een ruim begrip en bevat chemisch bekeken een rijkdom aan interessante atomen. Je hebt koolstof maar ook eiwit, fosfor, stikstof, enz. Het is zonde om die rijkdom te reduceren tot koolstofatomen voor biobrandstof en -plastics.”
De studie naar de bio-economie zal vanaf nu jaarlijks worden herhaald. Dit maakt het mogelijk om een doelgericht, stimulerend beleid te voeren en de impact ervan te evalueren.
Lees meer op de website van ILVO.
Beeld: Werner Lerooy/Shutterstock
