Tata, tegenwoordig in Indische handen, is het meest vervuilende bedrijf van Nederland. Het stookt nog steenkool, stoot 12 miljoen ton CO2 per jaar uit en zorgt geregeld voor ernstige omgevingshinder met een regen van fijnstof, roet en grafietdeeltjes. Omwonenden van de staalgigant hebben een verhoogde kans op kanker en luchtwegaandoeningen. Tegelijkertijd is Tata van groot economisch en strategisch belang voor Nederland. Daarom is het kabinet mogelijk bereid tot een miljardensubsidie om deze industrie te helpen verduurzamen.
Megaprojecten
Zaterdag sprak Urgenda-directeur Marjan Minnesma hierover met premier Rutte en staatssecretaris Yesilgöz-Zegerius van Klimaat en Energie. Urgenda ziet meer in de ondersteuning van een paar megaprojecten dan in het uitsmeren van de subsidiepotjes over vele kleinschalige initiatieven.
Urgenda heeft het kabinet zit in de tang door een uitspraak van de Hoge Raad uit 2019 waarin wordt geëist dat de Staat meer doet tegen de uitstoot van broeikasgassen. Een recente rechterlijke uitspraak (Milieudefensie vs Shell) maakt bovendien duidelijk dat grote bedrijven hun verantwoordelijkheid om emissies snel te reduceren niet kunnen ontlopen. Die uitspraak heeft ook Tata Steel wakker geschud, dat aanvankelijk beweerde zeker nog tot 2040 nodig te hebben om te vergroenen.
Forse opschaling
De omschakeling van steenkool naar (groene) waterstof voor de staalproductie is technisch complex en vereist een forse opschaling van de waterstofproductie. Toch kan het sneller dan in 2040. In de plannen die inmiddels door de FNV en Urgenda bij het kabinet zijn neergelegd schakelt Tata namelijk over op DRI: Direct Reduced Iron. Bij deze methode van staalproductie draaien de hoogovens op groene waterstof maar ook op aardgas, zolang er nog niet genoeg waterstof voorhanden is. Energiebedrijven als Shell en Ørsted hebben al plannen voor combinaties van windparken op de Noordzee en grote waterstoffabrieken in de Eemshaven, Rotterdam en Zeeland. Ook in IJsland zal reeds voor 2030 op grote schaal waterstof produceren, dat eventueel per tanker naar de zeehaven van Tata in IJmuiden kan.
Beeld: Tata Steel Jobs/YouTube
