De businesscase voor het grip krijgen en anders omgaan met agrifood reststromen is een positieve. Het is altijd zo geweest dat op het moment dat er geen economisch gewin is, duurzaamheid lastig van de grond komt. En daarnaast zijn er allerlei maatschappelijke winsten, bijvoorbeeld op ecologisch en sociaal gebied. Bedrijven die niet investeren in het beter omgaan met reststromen laten kansen liggen. Uit een wereldwijd onderzoek vanuit de Champions12.3 coalitie naar het terugdringen van voedselverspilling, is gebleken dat de gemiddelde ratio tussen het economisch voordeel en de gedane investering 14:1 bedroeg. Met andere woorden, in de helft van de bedrijfscases leverde iedere euro investering een voordeel op van minimaal 14 Euro. En 99% van de cases leverden economische winst op. Waarom doet niet ieder bedrijf het dan? Waarschijnlijk omdat het niet in het bewustzijn zit, het moet verankerd zijn in de strategie.
Een probleem bij veel bedrijven is dat ze zeggen dat ze niet kunnen beginnen aan het verwerken van reststromen, omdat het hen lastig wordt gemaakt door de wet- en regelgeving. Uit onderzoek blijkt dat de helft van de argumenten van ondernemers over wet- en regelgeving niet (meer) juist zijn. Bedrijven hebben zich er niet goed in verdiept of de informatie is verouderd. Ook omdat er verruiming van wetgeving binnen Europa aan lijkt te komen, is het extra belangrijk voor bedrijven om zich goed te informeren.
Inmiddels zijn de technologieën om reststromen uit elkaar te halen, na jaren van innovatie, goed doorontwikkeld. Waar we het nu over hebben zijn de randvoorwaarden. Welke regelgeving is er, hoe zit het met de businesscases, hoe organiseer ik mijn keten, hoe positioneer ik het in de markt? Het gaat steeds meer om het onderbouwen van de vraag ‘waarom zouden we dit niet doen’?
Je kunt ontzettend veel met agrifood reststromen. Vaak belanden reststromen nu in de vergister, terwijl er genoeg andere manieren zijn om ze hoger te verwaarden, als voedsel, veevoer of hoogwaardig ingrediënt in de biobased economy.
Bedrijven die hun reststromen willen verwaarden, maar niet precies weten hoe ze dat moeten doen, wil ik aanraden om zich aan te sluiten bij de Nationale Taskforce Circular Economy in Food. De Taskforce bundelt initiatieven tegen voedselverspilling en zorgt voor verbinding op alle niveaus, vastgesteld in samenhangend, ambitieus beleid en strategie met concrete doelstellingen. Het zet aan tot actie om de ontwikkeling naar een circulaire economie te versnellen.
Wat wij voor u als bedrijf kunnen doen? Eigenlijk zeggen we ‘wat niet?’ Wat we zelf niet in huis hebben kunnen wij regelen. Het begint allemaal met na te denken over drie thema’s:
- Strategie en ambitie: als u specifieke reststromen wilt voorkomen of verwaarden, dan moet de ambitie daarvoor in het bedrijf verankerd zijn. We zien vaak dat een paar mensen binnen een bedrijf er mee beginnen, maar dat het vervolgens door anderen te ingewikkeld wordt gevonden. Vroeg of laat loop je tegen problemen aan. Veranker het in de strategie van uw bedrijf.
- Meetbaarheid: het in kaart brengen van uw reststromen en de potentiële opbrengst daarvan is van groot belang. Bedrijven moeten kunnen meten wat de impact van de investering in deze reststromen is. Hoe zorgt u ervoor dat deze meetinstrumenten gerealiseerd worden en hoe meet u deze impact? WUR kan samen met een netwerk van oplossingsaanbieders deze instrumenten voor uw bedrijf realiseren.
- Motor voor oplossing: als u begint met de ambitie en meetbaarheid, dan gaat u zien dat 20 tot 25% verbetering te realiseren is. Daar zijn geen ingewikkelde oplossingen voor nodig. U zult zien dat de grondstof efficiency met enkele maanden tot jaren flink verbeterd. Vanaf dat moment zullen er vragen ontstaan die steeds ingewikkelder en complexer worden, en bijvoorbeeld een ketenaanpak vergen. Om de oplossingen voor die vragen te vinden, werken we bij de WUR samen met tal van andere partijen, en kunnen zo partners in de hele keten adviseren.
Aan de oplossingen ligt het niet, het ligt aan de houding van bedrijven. Hoe gaan we dit aanpakken? Pas als duizenden bedrijven het belang van het voorkomen, terugdringen en verwaarden van reststromen inzien, zal het doel om voedselverspilling met 50% terug te dringen worden gehaald. Bedrijven, laten we daarom beginnen om de drie principes van Taskforce Circular Economy in Food te volgen: ben helder over je ambities, rapporteer transparant over de hoeveelheden en werk continu aan verbeteringen en maak deze zichtbaar.
Toine Timmermans is verbonden aan Wageningen Food & Biobased Research als programmamanager Circular Economy in Food. Tijdens het KIVI-jaarcongres Circular Economy op 21 november aanstaande, zal hij dieper ingaan op het belang van de aanpak van voedselverspilling in de circulaire economie. Onder dit artikel vindt u een link naar de toelichting model circulaire voedselketen van de WUR.
