Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de vandaag verschenen Analyse Leefomgevingseffecten Verkiezingsprogramma’s 2021-2025. Daarin worden de effecten onderzocht van verkiezingsprogramma’s van CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA en ChristenUnie op de leefomgeving.
Het PBL stelt vast dat elke partij klimaatvoorstellen doet om emissies van bijvoorbeeld luchtvaart of scheepvaart terug te dringen die helemaal niet tot de nationale emissies worden gerekend. Ook doen partijen voorstellen om emissies te reduceren die leiden tot dermate grote lastenverzwaringen voor industriebedrijven, dat hun concurrentiepositie verslechtert en zij hun productie verplaatsen naar het buitenland.
Hoe strenger het klimaatbeleid, hoe groter het weglekeffect volgens het PBL. Het slechtst scoren op dit gebied de SP, GroenLinks, D66 en PvdA. Zij willen in hun plannen de reducties sneller terugdringen van in de klimaatdoelstellingen is afgesproken. Met name bij GroenLinks is ook in de elektriciteitssector sprake van aanzienlijke weglek.
Daar bovenop komt ook nog het zogenoemde waterbedeffect: emissiereductie op de ene plek leidt tot extra emissies elders. De SP (en in veel mindere mate D66) probeert dit effect te verminderen door het opkopen en permanent uit de markt halen van emissierechten.
Onzekerheid
Dat steeds meer landen en Europa als geheel de komende jaren de klimaatdoelen aanscherpen, kan dit leiden tot ‘meewind’ voor het Nederlandse klimaatbeleid. Dan onstaat een gelijker speelveld waarin meer innovaties plaatsvinden, de kosten van klimaatmaatregelen dalen, en er minder concurrentieverstoring optreedt als gevolg van nationaal beleid.
Dit is echter hoogst onzeker, stelt het PBL en het omgekeerde is ook mogelijk: andere landen kunnen beslissen de lasten voor industriële bedrijven te verlichten, om op die manier bedrijvigheid aan te trekken. In de internationaal concurrerende industrie kunnen de verschillen zo groot worden dat bedrijven beslissen niet te investeren in vernieuwing in Nederland en uiteindelijk de productie verminderen of staken. Dat is volgens het PBL bij verschillende partijen een reëel risico.
De analyse van de verkiezingsprogramma is te downloaden vanaf de website van het PBL.
Beeld: Soloviova Liudmyla/Shutterstock
