Dat blijkt uit een factsheet die onderzoeksbureau TNO heeft gemaakt in opdracht van de Tweede Kamer. Die debatteert donderdag 17 oktober over het stikstofbeleid.
Het beeld dat uit de factsheet opdoemt, is vertekend doordat Nederland tot de regio’s behoort met de hoogste dichtheid van mensen, dieren en economische activiteit in Europa. Per kilo landbouwproduct is de Nederlandse agrarische sector namelijk relatief de schoonste van alle landen in de wereld, blijkt uit eerder onderzoek uit 2017 van ABN Amro. De gezamenlijke ‘footprint’ van onder meer CO2, energie, pesticiden en antibiotica is in Nederland het kleinst.
Door de hoge productie stoot Nederland echter per jaar 183 miljoen kilogram stikstof uit; daarvan is 61 procent afkomstig van de landbouw. Vanuit het buitenland komt daar nog eens 43 miljoen kilo bij. Tegelijkertijd waait er 141 miljoen kilo stikstof de grens over. Van de ammoniak gaat een derde tot de helft de grens over, voor stikstofoxide is dit liefst 90 procent.
Regionale verschillen
Overigens zijn er wel regionale verschillen. De grootste vervuilers zitten in Noord-Brabant, Gelderland, Overijssen en Utrecht. In het oosten en zuidoosten van Nederland is de ammoniakemissie uit landbouw relatief hoog, vanwege de concentraties van varkenshouderijen en pluimveehouderijen. De emissies van NOx zijn hoger in stedelijke gebieden, zoals de Randstad, door de concentratie van verkeer, industrie en huishoudens.
Na Nederland zijn België en Duitsland de grootste uitstoters van stikstof in Europa. Regio’s met een gelijkwaardige emissiedichtheid als Nederland zijn Vlaanderen, de Po-Vallei in Italië, en grote delen van NoordrijnWestfalen en Nedersaksen in Duitsland.
Kringlooplandbouw
Naast vermindering van de veestapel, zie TNO ook een oplossing in de transitie richting kringlooplandbouw, waarbij de import van kunstmest en krachtvoer maar ook de export van mest wordt geminimaliseerd. Ook een lager stikstofgehalte in het veevoer en nieuwe stalsystemen zouden een oplossing zijn. Voor het wegverkeer is op korte termijn winst te boeken door een generieke snelheidsreductie op snelwegen, het opsporen en verhelpen van defecten bij oudere benzinevoertuigen en handhaving op het uitschakelen van de NOx-reducerende technieken bij vrachtwagens.
TNO pleit er verder voor een grootschalig landelijk monitoringsprogramma op te zetten in discussies over stikstofuitstoot te verminderen.
