KNCV-voorzitter Floris Rutjes overhandigde de Gouden Medaille met de woorden: “Katsonis is een uitmuntende chemica met een heel duidelijk eigen gezicht in zeer uitdagend onderzoek. Ze is leading op het gebied van moleculaire schakelingen en motoren en heeft hier al indrukwekkende resultaten mee bereikt. Daarnaast is ze een zeer toegewijd onderzoeker die actief bijdraagt aan de ontwikkeling van wetenschappelijk onderzoek in Nederland. Daarmee is ze voor de KNCV een boegbeeld voor de chemie, nu en in de toekomst.”
Paradigmaverschuiving
Katsonis liet in een eerste reactie weten zeer vereerd te zijn met de prijs. In haar lezing voor een volle zaal vertelde ze over haar vakgebied, haar toekomstvisie en hield ze een pleidooi voor de inzet van ‘smart materials’. “In plaats van de focus te leggen op het creëren van nog meer nieuwe materialen, zouden we onze manier van denken over materialen moeten veranderen. Ik ben van mening dat intelligente materialen voor een heuse paradigmaverschuiving kunnen zorgen. The smart material is the device itself. Het heeft meer aanpassingsvermogen, veroorzaakt minder afval en is niet afhankelijk van externe energie.”
Biografie
Nathalie Katsonis is professor Bio-inspired and Smart Materials aan de Universiteit Twente (UT). De Frans-Griekse wetenschapper (geboren in Oostenrijk) werd na een PhD aan de Université Pierre et Marie Curie (UPMC) in Parijs, postdoc onder Nobelprijswinnaar Ben Feringa in Groningen. Na posities in Leuven en Toulouse, maakte ze in 2011 de overstap naar de UT, waar ze haar eigen onderzoeksgroep opzette. Ze ontving meerdere prestigieuze beurzen, waaronder een Veni- en Vidi-beurs, een ERC Starting Grant en een Aspasia Grant. De chemica heeft 39 publicaties op haar naam, onder ander in Nature, Nature Chemistry, Nature Communications en Angewandte Chemie.
Inspiratie uit natuur
Katsonis laat zich bij het ontwerpen van haar moleculaire machines inspireren door concepten uit de natuur, met name mechanismen waarmee planten werk verrichten. Zo onderzoekt haar team materialen waarin de mechanische bewegingen van planten worden nagebootst. Als onderscheidend voorbeeld geldt haar recente onderzoek naar fotogevoelige moleculaire schakelingen, die – indien ingebed in vloeibare kristallen en behandeld met licht – geleidelijk zoveel spanning in het systeem brengen dat het geheel op den duur barst.
Gouden Medaille
De KNCV Gouden Medaille wordt jaarlijks uitgereikt en is de belangrijkste Nederlandse prijs voor onderzoekers die zich bijzonder hebben onderscheiden op het gebied van chemisch speurwerk in de breedste zin. Voor de prijs komen onderzoekers tot veertig jaar in aanmerking van wie wordt verwacht dat zij leidend worden binnen hun vakgebied. De Gouden Medaille wordt sinds 1963 uitgereikt aan chemisch toptalent in Nederland.
