Er zitten nog wat spijkers en schroefjes in, maar verder is het Tiny House volledig agrobased”, zegt Daan van Rooijen, Lector Biocomposieten bij NHL Stenden. ‘De boer maakt de vezels en de kunststoffen, dat is waar we naartoe willen.”
Nieuwe materialen zijn onder meer nodig omdat de groeiende wereldbevolking en de grote CO2-uitstoot van de bouwindustrie het klimaat flink onder druk zetten. Met ontbossing, klimaatverandering en een snel teruglopende biodiversiteit tot gevolg. ‘We denken dat het anders moet kunnen, met veel minder grondstoffen en zonder de natuurbossen aan te tasten.”
Rol voor papier
In het Tiny House werden bijvoorbeeld isolerende sandwichpanelen met bio-PUR toegepast, extrusieprofielen met papier en constructieve pultrusie-profielen met natuurvezels en 100% biohars. Het grootste toegepaste onderdeel is een dakpaneel uit één stuk, gemaakt door Fiby in Emmen. “Het is een typisch voorbeeld van wat je met composiet kunt doen om meerdere functies te integreren”, zegt onderzoeker Rik Brouwer van het open innovatiecentrum Green PAC, een samenwerking tussen NHL Stenden en Windesheim. “We hebben hierbij gebruik gemaakt van een nieuwe techniek, genaamd vacuüminjectie. Daarbij leg je alle materialen neer op een plaat schuim, pakt het in met folie, zuigt het vacuüm en laat vervolgens de hars naar binnen stromen. Zo maken we een sandwichpaneel dat in één keer de complete dakconstructie, warmte-isolatie en dakgootprofielen bevat.’
Ook papier speelt een bijzondere rol als bijzonder bouwmateriaal. Zo wordt gerecycled papier als isolatie toegepast in de sandwichpanelen van Everuse. Natuurvezel-expert Millvision uit Raamsdonksveer ontwikkelde samen met het Duitse Naftex extrusieprofielen voor de kozijnen, die bestaan uit papier in combinatie met bio-hars. Naftex ontwikkelde ook de frameconstructie en vloeren van het Tiny House. Millvision werkte verder samen met het Faser Institut Bremen (FIBRE) aan sandwichpanelen waarin papier als huidplaat fungeert. Het resultaat is een functionele plaat voor binnengebruik, die ook mooi is. ‘Met natuurvezels kun je een prachtig design creëren’, zegt directeur Harm Jan Thiewes.
Massaproductie
De technieken die zijn ontwikkeld voor het Tiny House zijn allemaal bedoeld voor massaproductie in de woningbouw. Dat was ook een van de uitgangspunten van het Interreg VA project Biobased Woningbouw van de Eems-Dollard Regio (EDR), waarvan de realisatie van het Tiny House de bekroning vormt.
Het is niet alleen nodig om met metingen en labtests aan te tonen dat de materialen geschikt zijn voor woningbouw; dat moet ook in de praktijk blijken. Daarom moest het Tiny House daadwerkelijk worden gebouwd. In dit geval door studenten van NHL Stenden (HBO), Drenthe College (MBO) en het Hondsrug College (voortgezet onderwijs), onder leiding van Henk Loves van BioFrame/Kuipers & Koers Bouw. Hij is enthousiast over de samenwerking: “Als ik van jongeren opmerkingen krijg als ‘ik leer in één dag bij u in het bedrijf meer dan 5 dagen op school’, weet ik dat we iets moois tot stand hebben gebracht.”
Loves noemt het project een ontdekkingsreis, die nog zeker niet ten einde is. “Voor mij is de opening van het Tiny House het startschot van een heel nieuw proces, Biobased Bouwen 2.0, om te bekijken hoe we nog meer kunnen werken met biobased materialen uit de regio en om een product te maken dat in de markt succesvol is. Daarbij moeten we nog meer dan nu de samenwerking met Duitse bedrijven intensiveren en ernaar streven, de overheden te betrekken. Daar wil ik mij graag voor inzetten.”
Nieuwe innovatie
“Wat je hier ziet is niet het einde, maar weer het begin van nieuwe innovatie”, onderstreept Karel Groen, directeur van de Eems-Dollard Regio: ‘We bevinden ons hier in de grootste Duits-Nederlandse grensregio, met een oppervlakte van 20.000m2. Maar het is ook een dunbevolkt gebied, met weinig grote steden. Het is vaak lastig om elkaar over de grens te vinden door de afstanden, maar ook omdat we vaak nog weinig van elkaar weten. We hopen dan ook dat steeds meer bedrijven en kennisinstellingen zich in projecten als deze verbinden en grensoverschrijdend samenwerken. Want er is veel kennis aan beide zijden van de grens; we hoeven het niet allemaal van ver te halen. Ik hoop dat iedereen zich daarvoor wil blijven inzetten en dat we als een soort olievlek steeds meer mensen enthousiasmeren voor de kansen die er in deze grensregio zijn, zodat we ook echt een groeiregio zijn.”
Dit artikel kwam to stand in samenwerking met de Eems-Dollard Regio
Wat vonden de studenten van het bouwen van het Tiny House? “Ik vond het hartstikke leuk om iets tastbaars te bouwen”, zegt Bas, student op de Drenthe College. “Het was interessant om te zien wat er in de bouw gaat gebeuren en wat wij in de toekomst kunnen gaan doen met de verschillende bouwmaterialen, zoals de biocomposieten, biohars en bio-PUR.”
