Lees verder
Woensdag 20 november vindt de conferentie Groene economie in de Delta plaats, waarover A&C in de aanloop al uitvoerig berichtte in het Dossier VNDelta.

In dit artikel zal gedurende de woensdag live verslag gedaan worden door A&C vanaf de conferentie. Elke update wordt ook door A&C getwitterd met de hashtag #VNDelta

De nieuwste updates vindt u telkens bovenaan.

Opmerkingen / meepraten? Gebruik @agrochemie en #VNDelta

Agro & Chemie bedankt deelnemers, sprekers, twitteraars en overige vakgenoten voor de interessante interactie tijdens ons live-verslag van de #VNDelta conferentie !

De brochure Stepping stones towards a biobased economy in the Flemish Dutch Delta kunt u hier downloaden!

-> Op de valreep nog een nieuwtje: Ben de Reu (Voorzitter Biobased Delta) zegt dat Vlaanderen de wens heeft toe te treden tot de Biobased Delta.

Cathy Berx, co-voorzitter VNDelta, gouverneur provincie antwerpen:
Niet samenwerken om het samenwerken, maar op specifieke punten gezamenlijk optrekken, bijvoorbeeld op het gebied van betere infrastructuur. Samen opzetten van onderzoekstrajecten.

De visienota 2040 die geschreven is door van Elslander en Kuipers (uni’s van rotterdam en antwerpen) bleek geen eenvoudige klus en is gestopt wegens gebrek aan data. Dat accepteren we niet, deze data moeten boven water komen.  De groei van de VNdelta staat voorop, we moeten ons niet laten tegenhouden door obstakels als gebrek aan data (bijvoorbeeld).
Concrete samenwerking: tussen zeehavens over pijpleidingen, ontsluiting naar het achterland (hebben ingeschreven voor EU-fondsen om deze studies te financieren).

‘Dynamiek’ is het kenwoord van Berx’ betoog. Ze nodigt eenieder van harte uit voor de volgende VND-conferentie: 7 november 2014 in Brugge met als thema ‘logistiek’

Onder het motto: Groen Licht, hoe maken we werk van de transitie was er ten slotte een afsluitende discussie tussen:

Dr. G. van Harten, Boegbeeld Topsector Chemie en Voorzitter Denkgroep Toekomstverkenning Vlaanderen – Nederland
Dr. Sc. J. Van Havenbergh, Algemeen Directeur FISCH, Vlaamse competentie pool Duurzame Chemie
Dr. W.J. Huisman, Voorzitter Raad van Bestuur Dow Benelux
Mr. S.W.A. Lak, Voorzitter Deltalinqs
Drs. B.J. de Reu, Voorzitter Biobased Delta, Gedeputeerde Provincie Zeeland
D. Schalck, Voorzitter Biobase Europe Pilot Plant, CEO Havenbedrijf Gent

Technologie of menselijk kapitaal nodig om de BBE in de VND op te bouwen?
Huisman: beide zijn belangrijk. Momenteel speelt biobased bij Dow niet in operationele zin een rol, we zijn bezig met productie, energiekosten et cetera.

Visie op biobased?
Huisman: Biobased is leuk, veel producten en toepassingen, voor een groot bedrijf als Dow niet interessant. We kijken natuurlijk wel naar ontwikkelingen op langere termijn. Biobased alternatieven rekenen zich niet rond, als je het vergelijkt met fossiel. Fossiel is nog steeds 80 procent van de feedstock.

Van Harten:
vanuit topsector chemie: in 2050 zijn we topsector wereldwijd op gebied van groene chemie. Niet alleen landbouwproducten/biomassa inzetten, maar ook inzetten op circulaire economie en niet een lineaire economie. Hierdoor hebben we ook minder feedstock nodig.

De Koninck:
waaruit blijkt dat de VND daartoe is uitverkoren?

De Reu:
stip op de horizon is 20 tot 25 jaar. We moeten nu wel keuzes maken op welke terreinen we ons gaan richten, bijvoorbeeld algenteelt (zie de nabijheid van bepaalde factoren: water, agrosector, chemie).

Schalck:
biobased economy: men heeft enorme drang om bepaalde stappen over te slaan. Je kunt niet verwachten dat de ontwikkelingen snel gaan. Kortom, je moet ook biobased de tijd geven. Het is niet zo dat eerstegeneratie biomassa in een jaar evenwaardig is aan fossiele grondstoffen.

Ben de Reu:
we zitten nu in het vliegtuig van de broers Wright maar niet in een Boeing 747. Om hier naar toe te komen, hebben we tijd nodig en hebben we verschillende, tussenliggende types ontwikkeld.

De Koninck:
wordt de BBE het wel? Het gaat lang duren en momenteel rekenen de business cases zichzelf niet rond. Mikken we niet op Video2000?

Reacties uit de zaal:
‘het gaat nog 30 jaar duren, hoor je vaak. er zijn nu al biobased producten, wel neemt het aandeel van biomassa als feedstock voor de chemische sector toe, naar een totaal van 50 procent van 2030. Concreet voorbeeld: Coca-Cola wil in 2020 alle flessen biogebaseerd hebben. Ook andere frisdrankproducenten hebben targets gesteld.

‘de rol van prijsontwikkelingen is bepalend voor versnelling. Zie prijzen van co2 en energie. deel van de transitie wordt poltiek, bestuurlijk bepaald en is natuurlijk ook afhankelijk van schaarste.’

Schalck:
geen monolithische blokken maar platformen creëren waarop bedrijven en kennisinstellingen elkaar kunnen vinden.

‘wellicht is de noodzaak nog niet te groot om te veranderen in de VND. In Eindhoven, zie de brainportregio was deze wel, zie de hersttructureringen bij Philips en DAF. Tienduizenden mensen verloren hun baan. Vandaar dat om de keukentafel van de burgemeester, en onder meer met hulp van de EU, een nieuw cluster hebben ontwikkeld. Je hebt ook een sense of urgency nodig, verbeeldingskracht, ambitie en lef. Zie ook de input van startende bedrijven die innovatief bezig zijn.’

‘Video2000 is geen issue. moet ook niet afschrikken. We moeten fouten durven te maken, zie de Amerikaanse cultuur waar meer risicokapitaal beschikbaar is.’

De Reu:
samenwerking in de regio hoeft niet onder de vlag van VND te gebeuren, hebben we met Biobase Delta een platform, met ondernemers, onderzoeksinstellingen en overheden waar Nederlandse en Vlaamse bedrijven kunnen samenwerken.
Daar komt ook Vlaanderen bij volgend jaar. Dat is opmerkelijk, was nog niet bekend.

Van Harten:
‘Biobased initiatieven in Vlaanderen en Nederland overlappen deels maar hebben nauwelijks contact met elkaar. Als je dat doet, kun je ontdubbelen. Ook lopen er ook al contacten tussen sectorale clubs/initiatieven als FISCH, essenscia en VNCI.

16:21: Wim Soetaert (directeur Bio Base Europe): “de ontwikkeling van biobased gaat zeker nog 30 jaar duren. Maar dat betekent niet dat we in de tussentijd stilstaan.”

15:39 Meer lopende gesprekken: men praat nu over het aansluiten van het mkb op kennis- en onderzoeksinstellingen: dat laat vaak te wensen over. In Vlaanderen hebben universiteiten faciliteiten voor mkb-bedrijven die hen op een laagdrempelige manier kunnen helpen. In NL heb je nu met de Centres of Expertise Biobased (Avans) mogelijkheden voor het mkb om kennisvragen neer te leggen. Er is ’n stijgende vraag naar professionals in deze ‘sector’. Dit spiegelt zich in de onderwijsprogramma’s die hierop inhaken. Met de influx van professionals in het mkb zal de toegankelijkheid van het mkb tot onderzoek/kennis worden vergroot. Het gaat ook om contacten, om mensenwerk.

15:22 A&C nog steeds in een deelsessie, met wat ‘soundbites’ uit lopende discussies:

– Het belang van strategische keuzes voor de VND is eminent. Dat hoeft niet persé topdown te zijn, regio’s moeten eerst hun speerpunten bepalen. Wellicht kunnen ze meeliften met grotere programma’s, maar dat is niet de eerste prioriteit.

– Over het belang van kennisinstellingen: ja, verankering van kennis en onderzoek is nodig. Alleen moet je ervoor oppassen dat het bedrijfsleven niet teveel hangt/leunt op universiteiten. Zie de Green Chemistry Campus, niet in de buurt van uni, maar kan wel meer ‘shoppen’ naar de juiste partners. Geen min of meer gedwongen winkelnering dus.

15:16 Kunnen de clusters in Nederland en Vlaanderen samenwerken? (Denk aan Zuidwest Vlaanderen, Eindhoven en Geleen). Dat gebeurt nu te weinig en kan beter. Zeker ook om ketens te sluiten, vaak vind je niet alle ketenpartners in een regio. Een nieuwe term viel vandaag: spiegelregio’s: regio’s die vergelijkbare ambities hebben en die elkaar opzoeken omdat ze complementair aan elkaar zijn. Blijkbaar gebeurt dit nu vaker.

14:57 Kristof Callewaert van A-resins over clustervorming: kijk naar de historie, Vlaanderen is textielgeorienteerd, zie bijv. de vlasteelt. Het water van de rivier de Leie was zeer geschikt om vlas te roten. Het gaat dus om een aantal (omgevings)factoren die elkaar versterken. Met de opkomst van kunstvezels gingen de vlaamse textielbaronnen ook investeren in bedrijven die deze vezels/garens produceerden, en zo werd een polymeercluster gericht op textielvezels geboren. Daarna is de sector meer gediversificeerd richting kunststoffen voor tal van applicaties. Callewaert over samenwerken in de VND: Er zijn bedrijven die interesse hebben om samen te werken met ketenpartners om kunststoffen verder te verwerken, dat geldt zeker voor biobased kunststoffen, maar alleen als deze een toegevoegde waarde leveren. Vergis je niet in de complexiteit van deze materialen, verder onderzoek ism universiteiten is nodig om deze kunststoffen verder te ontwikkelen.

14:27 Confrontatie met de weerbarstige praktijk. enkele korte verhalen uit de praktijk van ondernemers:

Ir. P. De Bruycker, CEO Indaver nv:
“Indaver sluit materiaalkringlopen. 1700 medewerkers die hard werken om kringlopen te sluiten op een duurzame manier. Uitgangspunt is dat afval met zorg moet worden behandeld, wil je goed kunnen verwaarden. Indaver composteert en vergist, tot compost, groen gas en co2. Uitdaging is wel om voldoende aanbod te krijgen dat kwalitatief optimaal is.Ook een probleem: fluctuerend aanbod waardoor je capaciteit niet optimaal wordt benut. Nu is het gesubsidieerd, zie groen gas via rde-subsidies, maar het moet uiteindelijk zichzelf kunnen bedruipen. Er zijn technologische uitdagingen, maar ik ben als ingenieur ervan overtuigd dat we met breakthrough innovaties dat gaan redden en zie daarbij ook een rol voor de VND.”

Kristof Callewaert, A-Resins ontwikkelt en produceert speciale kunststoffen, vaak in samenwerking met specifieke klanten. Deze klanten hebben speciale wensen die generieke leveranciers niet kunnen beantwoorden.
Over samenwerken;
1. Vertrouwen: mkb-ers ervaren hier een drempel. Ze vrezen dat een ander bedrijf met hun idee gaat lopen.
2. Gelijkheid: je kunt niet verwachten dat partijen hun kennis delen als ze zelf niet op een of andere manier profiteren van mogelijke valorisaties.
3. coherente kpi’s: instituten en bedrijven hebben verschillende KPI’s (key performance indicators), hou daar rekening mee.

P. van Dommele @Peter4D van SubLean: geen tienjarenplannen, maar concrete producten. SubLean/Cablean maakt innovatieve gevelconcepten

.

14:20 J. Franssen, Commissaris van de Koning  Provincie Zuid-Holland, over ‘Van dromen naar doen’: pleidooi om niet alleen plannen te maken.

Franssen ziet 2 uitdagingen:

1. bedrijven meer met elkaar en met kennisinstellingen samen laten werken

2. vergroten vd slagkracht vd VND

Toelichtingen

1. in de VND zijn veel initiatieven in de BBE genomen, deze zijn nog te veel los van elkaar, en zouden meer onderling verbonden kunnen worden. Ook nodig: kiezen voor slimme specialisaties (zie ook het R&D-beleid vd EU). Vervolgens moeten netwerken worden vertaald naar concrete ketens, business cases

2. valkuil van de VND is dat boodschappen worden uitgezonden en in de lucht blijven hangen. Dit kunnen we onszelf niet veroorloven getuige de internationale concurrentie. Dat wordt ook onderkend op de hoogste niveau’s, zie Mark Rutte en Chris Peeters.

Momenteel kan de afstemming in de VND nauwer en beter: komt dit door cultuurverschillen? Of door andere verwachtingen? Hoe dan ook, we zullen concrete stappen moeten zetten, bijvoorbeeld het versterken van de governance in deze regio. door verschillende staatsrechtelijke posities hebben de provincies verschillende portfolios/verantwoordelijkheden. Dat vraagt om een betere afstemming, waarbij de rol vd centrale overheid gevraagd wordt.

Franssen hoopt dat we deze uitdagingen oppakken aan beide zijden van de grens, we moeten vrijblijvendheid overwinnen.

–lunchpauze—

Discussie tussen Drs. M.R.P.M. Camps, (Secretaris-Generaal Ministerie van Economische Zaken), Mr. D. Van Melkebeke, (Secretaris-Generaal Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Vlaamse Overheid), Jan van Havenbergh (Alg. directeur fi-sch.be) en Willem Sederel: uit de discussie blijkt dat er veel gepraat wordt, misschien wel te weinig gedaan. Daar komt nu verandering in, met gezamenlijke programma’s op gebied van bio-aromaten, materialen et cetera, aldus Van havenbergh. Hij verwijst ook naar Biobase Europe, met name de pilot plant waar concepten van de toekomst kunnen getest. Gespreksleider De Coninck: ik mis nog teveel de groeidiamantjes, concrete producten, en harde cijfers die het belang van de bbe ondersteunen. Van Melkebeke: we hebben wel degelijk een plan. Zie de Vlaamse visie op het ontwikkelen van een bbe in vlaanderen. Rol vd overheid: faciliteren van bedrijven die actief zijn op gebied van de bbe. dat kan geld zijn, maar ook regelgeving et cetera. De Coninck houdt vol: concrete voorbeelden? Van Melkebeke: zie biobased europe als concreet initiatief, waar nl en vlaanderen miljoenen in hebben gestoken.

Camps: de overheid moet faciliteren, de ideeën moeten van bedrijven en/ of onderzoeksinstellingen komen. Overheid kan wel degelijk een rol spelen als launching customer.

Sederel: we moeten niet doen alsof we net beginnen binnen de VND, er lopen al 5 concrete projecten, we moeten wel meer doen. Samen optrekken richting EU, veel business cases rekenen zich nog niet rond, realisme is gevraagd. Rol van mkb is cruciaal, niet alleen een feestje van multinationals.

12:52 Fraaie interactie met het publiek in de zaal: opmerking uit publiek: “overheden moeten actiever worden als launching customer, omdat de markt nog onontwikkeld is en er zelden sprake is van een level playing field: zo creeer je een markt die uiteindelijk meer volwassen zal worden en minder afhankelijk van inkoopbeleid van overheden” en  “overheden moeten meer samenwerken op gebied van energiebeleid. Hier kan Vlaanderen misschien nog iets leren van Nederland.”

12:34 Gedeputeerde R. vd Sanden (ZH) presenteert de door de provincies geinitieerde brochure ‘Stepping stones towards a biobased economy in the Flemish Dutch Delta‘. De brochure omvat interviews met key players in de VND over hun visies over de BBE in de VNDelta. Deze brochure geeft een gezamenlijke basis voor verdere samenwerking op dit gebied en is dus belangrijk document. Vervolgstap: opstellen van een competitve roadmap, dit moet een specifiek profiel opleveren voor de regio, ook in breder perspectief (zie ARRR-regio, zodat de VND op termijn world leading wordt op gebied van bbe. vd Sanden citeert de quote van Jeroen van der Veer uit de brochure: “I am convinced that true sustainable growth is taking place between local authorities and commerce in specific projects. This is what makes the step from talking to walking so crucial. Let us initiate and implement joint projects in the flemish-dutch Delta for a green sustainable harvest!“. Download de brochure hier.

12:26 J. Palma Andrés, Directeur Territoriale Samenwerking, Macroregio’s en Noordwest-Europa DG REGIO Europese Commissie en K. Vandenberghe, Directeur Milieu DG Onderzoek en Innovatie Europese Commissie over het VNDelta gebied op de kaart in Europa.

Palma Andrés: grensregio’s zijn drivers voor de Horizon 2020-agenda, sleutelwoorden zijn smart specialisations, vandaar dat eu ook gaat investeren in deze regios.

Vandenberghe: belangrijk dat we een google earth en een google street perspectief hanteren, maar niet teveel inzoomen op straatniveau omdat je anders teveel gericht bent op de verschillen. NL heeft een uitgewerkte strategie op gebied van bbe, Vlaanderen doet meer, minder plannen maken, maar plannen trekken.

Wel van belang om samenwerking te ondersteunen vanuit de EU, gericht op concrete initiatieven, we hebben ook een gezamenlijk belang en gewicht (zie percentage van bedrijven die deelnemen aan BIC).

Vanuit horizon 2020 4 miljard gericht op bbe-initiatieven. 25 procent van de BIC (biobased Industries Consortium) is uit Vlaanderen en Nederland. De mogelijkheid om zaken samen op te pakken is er, zie ook Bio Base Pilot Plant en Training Center.

Palma Andrés benadrukt het belang van een strategische agenda in de VND en het samenwerken van bedrijven maar ook door overheden. Ook van belang: geef concrete doelen aan wat je als een VND wil bereiken. Je moet het uit kunnen leggen aan burgers en andere stakeholders.

12:00 Na de pauze door met em. prof Joost Schrijnen: beeldverhaal over de Delta verbonden door traditie, cultuur en functie.

Kijken vanuit de ruimte naar de VND:

1. historische perspectief: gemeenschappelijk bewustzijn is van belang. We hebben een fantastische traditie, denk aan de rol van het water, overstromingen en herstel daarna (dijken et cetera). De Nederlanders en Vlamingen werken samen èn apart aan de instandhouding van de VND.

2. sectorale perspectieven: wat er is, moet de basis vormen voor de transitie: havens, industrie, agrofoodsector, kennis en onderzoek als dragende en verbindende factoren. Zie ook de verbindingen tussen urbane en rurale gebieden.

2a. onderlinge verwevenheid: beide gebieden investeren in elkaars gebied, bijvoorbeeld in dijkwerken. Denk ook aan het uitwisselen van energie, gassen etc (zie het pijpleidingennetwerk tussen Antwerpen en Rotterdam)

We moeten het alleen doorontwikkelen en nauwer op elkaar afstemmen.

3. transities: naar economische en ecologische delta: van een estuarium naar een aquarium (zie gesloten systemen), dus het terugbrengen van getijden en zout leveren ecologisch en economisch voordelen op, zie energievoorziening.

Welke domeinen zijn geschikt voor de VND? De logistiek, high tech en chemie (biobased).

Op bestuurlijk niveau? Samenwerken, ook op hogere niveau’s (zie de samenwerking tussen Rotterdam en Antwerpen, waarbij beide havens nauwer met elkaar samen gaan werken)

11:33 Korte pauze in Dordrecht

11:11: Dr. B. Kuipers, Director Business Development and Relations Erasmus Smart Port Rotterdam en Prof. dr. T. Vanelslander,  Onderzoeksleider Departement Transport en Ruimtelijke Economie Universiteit Antwerpen aan het woord: de omzet van biogebaseerde bedrijven in de VNDelta is verdriedubbeld in de afgelopen 7 jaar (gebaseerd op een panel van 12 100% biobased bedrijven in biobrandstoffen en -energie) in de regio). Er is een groei naar 47 100% biobased bedrijven, nog los van de bedrijven die deels biobased bezig zijn.

Kuipers: Doel is om in 2040 world class biobased cluster te zijn, zie de negen speerpunten (foto hierboven). Biobased: vervangen fossiel door hernieuwbare bronnen (biomassa). Vervolgens verwaarden richting producten (bestaande industriëen). Hoeveel bedrijven BBE in VND: 92 bedrijven actief. Vooral de grotere die biomassa produceren/leveren, maakindustrie is voornamelijk mkb. Ook veel spelers die deels BBE zijn, zoals Sabic. is dus moeilijk om dit meetbaar te maken. Zie de groei van de omzet van BBE-bedrijven in de VND; voornamelijk gedreven door kleinere bedrijven (foto hierboven).

Vanelslander: monitoren van havens in de VND en kijken naar hinterlandverbindingen: problemen : in NL en Vlaanderen is de databeschikbaarheid niet gelijkwaardig.

Conclusies:

– werkgelegenheid stabiliseert: zie crisis en automatisering

– containeroverslag: blijft stabiel, zie ook in andere havens , bv hamburg

– meer verkeer van grotere schepen naar havens in de VND.

– vergeleken met andere werelddelen: singapore groeit sterk, VND-havens blijven stabiel

10:40 J.P. Balkenende, Voorzitter Dutch Sustainable Growth Coalition en Partner Corporate Responsibility Ernst & Young aan het woord over doortastend vergroenen.

Hij noemt het voorbeeld van de KLM testvluchten op biodiesel (frituurvet).

Waar gaat het om in de bbe? Het gaat om doortastendheid: nemen van beslissingen en vergroening (voorbeeld uit de provincie: greenpoint. Getijdencentrale (energie opwekken) en ecologie redden in grevelingen).

1. vergroenen is een must en een uitdaging

2. netwerken

3. noodzaak van concrete acties.

Toelichting hierop door Balkenende:

1. We moeten anders handelen: zie klimaatverandering (film Changing Ice). Opwarming vd aarde. Zie ook energie en grondstoffenschaarste. Het besef neemt toe dat we moeten handelen, maar wat zijn gevolgen voor de economie? Zie Zuid-Korea, leiders op gebied van green growth. Dus geen belemmering maar uitdaging.zie ook de rol van ethiek in business.

Zijn boodschap: maak van de VND een groene topregio,en als je dat doet, zet concrete stappen

2. Elk jaar overleg tussen Nederland en Vlaanderen (presidenten), Bart Somers, ex-president Vlaanderen: ‘ik ga dineren met Balkenende, moet mijn eigen boterhammen meenemen.’

Het belang van netwerken, zie de triple helix-benadering met Eindhoven als lichtend voorbeeld, zie de slimste regio ter wereld. Zie de Dutch Sustainable Growth Coalition (bedrijven die samen gaan vergroenen).

Ergo: geen liefdadigheid, maar spijkerharde business . Het gaat om verduurzamen van kernactiviteiten.

3. Acties die nodig zijn:

de hoe-vraag is belangrijk, niet zozeer de wat-vraag, dat weten we nu wel.

dus pragmatisch zijn:

bijvoorbeeld:school: isoleren, warmtekrachtkoppeling, zuiniger met energie. Samenwerken tussen bedrijven, Akzo Nobel ontwerpt verven waardoor bedrijven beter geisoleerd worden. Philips Lighting: gericht op licht en niet op lampen (zelf beheersen van grondstoffenstromen)

10:25 Schepen van Antwerpen, Marc Van Peel (vervangt burg de Wever) aan het woord, en hij heeft gelijk de lachers op zijn hand: “Samenwerking is mooi, concurrentie houdt ons scherp”

“Het thema van de conferentie heeft alles te winnen met lokaal denken: er is terecht verwezen naar de geschiedenis, zie de bijeenkomst in dordrecht in 1572. 1585: val van antwerpen, is een belangrijke datum, heeft geleid tot brain-drain vanuit Antwerpen richting Nederland. We vieren dit jaar 150 jaar Schelde Tolvrij. Gevierd met de nodige luister, omdat de toekomst nauw verbonden is met het verleden.” Hij verwijst wel naar de historie van de scheldevrij, tolheffing door Nederland. en problemen met de Hedwigepolder. Samenwerken: ja, maar er zijn vormen van samenwerking waar we achterdochtig over zijn. Bijvoorbeeld het aansturen vanuit een centrale instantie van wie wat gaan doen, bijvoorbeeld containers en koffie verdelen tussen verschillende havens. Dat is een groot misverstand. Natuurlijk is het een performante regio, met sterke industrie, havens, etc etera. Waarom? Omdat er onderlinge competitie is! Dus samenwerking hoeft niet per se te leiden tot sterkere economische sector. er zijn talloze andere voorbeelden te geven op dit gebied. Het betekent niet dat je samen alleen maar de regio kunnen promoten, maar het voorstellen van de regio vanuit googleview vanuit de ruimte, maar vanuit Street view. Precies kijken waar we samen kunnen werken. Als het geen winwinsituatie is, gaat het niet gebeuren. Dus niet kiezen voor grote bestuurlijke verbanden, maar toespitsen op concrete, lokale initiatieven.

Maar ook op grotere schaal: Uitbouw pijpleidingennetwerk tussen Antwerpen en Rotterdam, dit cluster is groter dan Houston. Wordt nu uitgebouwd. Clustering is ook nodig om tegenwicht te bieden aan andere chemische clusters  in de wereld, zie Houston. Speerpunten: Biofuels, LNG, CO2-reductie (ook methaan), milieugerelateerde onderwerpen (regelgeving op gebied van milieu (havens) harmoniseren).

Eindboodschap Marc van Peel: geen grote termen, maar concrete trajecten. Rekening houden met competitie-element.

10:07 Voorzitter Drechtstedenbestuur Drs. A.A.M. Brok waardeert op #VNdelta ‘grensontkennend’ handelen.(Dank @CarloPost) “Biomassa is het groene goud” (Dank @DjDeVink). Brok: “boeiend thema waar we binnen het bestuur van de Drechtsteden mee bezig zijn geweest”. Drechtstedenbestuur bestaat uit 6 gemeentes. De Drechtsteden zijn zich bewust van hun positie: het maritieme cluster (de Maritieme Delta) in West-Europa. we komen meer van ons eiland af om verbindingen te zoeken met andere steden, zoals Breda en Tilburg, maar ook met Vlaanderen. Er zijn nu contacten gelegd die verder worden uitgebouwd. Drechtstedenbestuur heeft 2 keer Vlaanderen bezocht en bedrijfsbezoeken in zeeland en brabant gedaan bij bedrijven die actief zijn in de bbe. Kortom, concrete voorbeelden van hoe wij als Drechtsteden deel uit willen maken van de VND. Hij dankt dhr Franssen voor zijn inspanningen voor dit dossier, hij heeft veel partijen weten te enthousiasmeren voor de VND.

9:51 En we zijn gestart met een welkomstwoord en opening van de conferentie door de Commissaris van de Koning in Zuid-Holland Jan Franssen. Hij verwijst naar de bijeenkomst in Dordrecht in 1570 waar enkele steden zich verenigden tegen de Spaanse bezetter. Deze samenwerking legde vervolgens het fundament onder de Gouden Eeuw, waarin Nederland en Vlaanderen leidend waren in economie, wetenschap en kunst. Vervolgens legde hij bruggetje naar samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen, op initiatief van Chris Peeters en Mark Rutte: samen optrekken (meer) en de VNDelta als geheel presenteren in het buitenland (zie missie naar Houston eerder dit jaar). Franssen belicht verder het ontwikkelen van een gezamenlijke visie in de VND op drietal zaken: energie, biobased en logistiek.. Hij bepleit het verder kijken dan de VND, ook richting NRW (Ruhrgebied). De VND topregio biobased? Dat vereist leiderschap en het kijken over de grenzen!