Een Duits-Nederlands consortium stort zich nu op deze markt onder de vlag van het INTERREG VA project Bioeconomie – Groene Chemie van de Eems-Dollard Regio (EDR). Enkele tientallen bedrijven en kennisinstellingen aan beide zijden van de grens zijn dit jaar gestart met overleg over de kansen die het ontwikkelen van PHA productie en toepassingen daarvoor biedt in het Noorden. In oktober werd daarover een gezamenlijke digitale sessie belegd. “De onderliggende ambitie is om een ‘cutting edge’ PHA productieketen te maken en de regio als PHA centrum wereldwijd te promoten”, zegt Cor Kamminga van Ecoras uit Groningen (voorheen KNN Advies), die het project leidt.
Natuurlijke polymeren
Het succes van PHA’s heeft er alles mee te maken dat ze goed passen in een circulaire economie: anders dan de meeste bioplastics gaat het hier om een familie van polymeren die op een geheel natuurlijke wijze door micro-organismen worden gemaakt uit rest- en afvalstromen uit bijvoorbeeld GFT, de papierindustrie en zelfs rioolslib. Ze zijn volledig biologisch afbreekbaar onder natuurlijke omstandigheden en leveren daarmee ook een mogelijke oplossing voor het afvalplastics-probleem.
Onderzoek naar PHA’s wordt al sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw gedaan, maar plannen om een PHA-fabriek te beginnen kwamen niet van de grond vanwege de hoge kostprijs; PHA zou 10 keer zo duur worden als polyester. Die kosten kunnen echter omlaag als de productievolumes toenemen. Dan blijven er nog steeds uitdagingen, zoals een kwaliteit die moeilijk constant is te houden (en ook nog eens per fabrikant verschilt) en de vraag hoe om te gaan met PHA’s aan hun end-of-life. Het zijn zaken die binnen het PHA-project aan bod komen: “Binnen 5 jaar willen we een regio zijn die PHA produceert in grote volumes, met hoge kwaliteit en tegen een goede prijs.”
Grote markt
Jan Ravenstijn, de expert op het gebied van PHA’s in Nederland, wijst erop dat er vanuit wetenschappelijk perspectief nog maar weinig kennis is over de materiaaleigenschappen van PHA’s. “Dat is wel nodig om de markt te bouwen.” Het ene polyhydroxyalkanoaat is bovendien het andere niet. Het gaat om een grote groep van macromoleculaire materialen waarvan de eigenschappen sterk uiteenlopen. Sommige daarvan zijn vergelijkbaar met die van traditionele fossiele kunststoffen als polyethyleen en polypropyleen. Ze kunnen deze niet allemaal volledig vervangen, maar op zijn minst gedeeltelijk, stelt Ravenstijn. De potentiële markt voor deze nieuwe polymeren is dus zeer groot en de toepassingen lijken eindeloos: microdeeltjes in cosmetica, scrubs, zonnebrand, engineering plastics voor de automotive industrie, lijmen, verven, biomedische materialen, denitrificatie van afvalwater, coatings voor kunstmest of kaas, meubels, schuimen en verpakkingsfolies.
Niet iedere PHA-variant is echter voor iedere toepassing geschikt en daarom moeten er keuzes worden gemaakt. Een van de belangrijkste conclusies van de bijeenkomst is dan ook dat er een concreet product kan worden neergezet waar ook vraag naar is vanuit de markt. Zo zal er moet worden gefocust op hoogwaardige toepassingen in nichemarkten, in het bijzonder waar biodegradeerbaarheid een noodzakelijke eigenschap is. Dat zal vervolgens moeten worden uitgewerkt naar concrete projectvoorstellen die in aanmerking komen voor financieringen op nationaal of Europees niveau.
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de Eems-Dollard Regio.
Beeld: People Image Studio/Shutterstock
