De urbanisering kwam op tijdens de industriële revolutie, waarbij bewoners van het platteland massaal naar de stad trokken voor werk. Gaandeweg de 20ste eeuw nam de aantrekkingskracht van de stad verder toe. Leefde in 1900 nog 12 tot 15 procent van de wereldbevolking in de stad, in 1950 was dat al 30 procent en in 2000 de helft. In 2030 verwacht de Verenigde Naties dat 5 miljard mensen, zo’n 60 procent, in stedelijke gebieden zal leven.
Een belangrijke reden voor deze migratie is zoals gezegd werk, een beter salaris en een hogere levensstandaard. Daarnaast speelt de infrastructuur, lees cultuur, sport, uitgaan, zorg et cetera, ook een rol. Deze zaken zijn in een stad onder handbereik, wat niet het geval is op het platteland.
Onleefbaar
De populariteit van de stad moet echter niet leiden tot haar ondergang. Het gevaar ligt op de loer dat steden op den duur onleefbaar worden door de bevolkingsdruk met symptomen als verkeersinfarcten, criminaliteit, luchtvervuiling, ophopende afvalstromen et cetera.
Op zich is dat fenomeen niet nieuw. In het begin van de 14de eeuw verbood Edward I tijdelijk het gebruik van steenkool in Londen na klachten over luchtvervuiling. Anno 2017 zijn deze problemen nog steeds actueel, getuige Peking of Mexico City, met dat verschil dat moderne steden deze problematiek aan kunnen pakken.
Daarbij komt de Smart City om de hoek kijken. Het concept houdt grofweg in dat steden op een slimme manier omgaan met zaken als mobiliteit, energie, grondstoffen/reststromen en wonen/werken.
Het ‘slimme’ is een kwestie van IT/Internet of Things (koppeling van objecten (auto’s, gebouwen, elektriciteit etc. aan IT-systemen) en mensenwerk, lees organisatie. Data, bijvoorbeeld over energieverbruik of verkeersstromen, leveren daarbij inzichten waardoor deze fenomenen kunnen worden teruggedrongen. Naast techniek heeft de slimme stad ook een duidelijk menselijke kant. Er moet intens worden samengewerkt. Overheden, onderwijs, bedrijven en burgers zullen samen de regie moeten voeren over een stad.
Groeimarkt
Smart City is niet een wollig concept, maar al een bestaande markt. Volgens het onderzoeksbureau ASDReports gaat hier wereldwijd een slordige 213 miljard dollar in om, een omzet die in 2020 ruim 750 miljard dollar zal bedragen. Deze omzet zal vooral worden gerealiseerd in energie, bouw en transport/mobiliteit.
In het ABN AMRO-rapport passeren de kansen en uitdagingen in deze deelsectoren de revue. In de bouw speelt onder meer de vraag naar duurzame gebouwen. Duurzaam niet alleen op gebied van energie, maar ook van grondstoffen die het milieu minder belasten, zoals biocomposieten. Ook de manier waarop gebouwd gaat worden, zal veranderen. Door bouwprojecten beter voor te bereiden en te coördineren via zogenaamd Cross Channel Control Centres kunnen bouwbedrijven aanzienlijke besparingen in het logistieke traject realiseren en tegelijkertijd de (verkeers)overlast tot een minimum terugdringen. De impact is aanzienlijk, zo verwacht ABN AMRO, aangezien 30 procent van al het vrachtverkeer in Nederland bouwgerelateerd is.
Licht verkopen
Steden zijn ook energieslurpers zoals blijkt uit de getallenreeks van Ratti. Verlichting in gebouwen en in de openbare ruimte vormen hier een onderdeel van. Qua belang is de openbare verlichting gering. Volgens de overheid is deze goed voor 1,5 procent van het totale energieverbruik. Wel stimuleert de overheid besparingen op dit gebied.
Dat is koren op de molen van LedsEnable. Het Amsterdamse bedrijf, dat mede door ABN AMRO wordt gefinancierd, levert light as a service. De klant huurt licht, via een operational lease-constructie, en wordt daarmee ontzorgd, aldus directeur Reinoud Lyppens. ‘Operational lease verschilt wezenlijk van financial lease en huurkoop, waarbij de klant de verlichting afneemt in combinatie met een lening. Wij financieren de aanschaf, installatie en onderhoud van de LED-verlichting en garanderen de klant voldoende licht tijdens de gehele looptijd van het contract.’
Optimale verlichting
Het potentieel van LedsEnable voor Smart Cities is evident. Toch lijken private partijen meer open te staan dan (lokale) overheden, aldus Lyppens. ‘Bedrijven schakelen sneller en ze reageren eerder op financiële en duurzame prikkels. Dat komt – denk ik – omdat overheden vaak gebonden zijn aan aanbestedingstrajecten en de besluitvorming is complexer.’
Een goed voorbeeld is Sitech, een dienstverlener op Brightlands Chemelot Campus. Op dit terrein heeft LedsEnable bij zeventien fabrieken de conventionele verlichting vervangen door state of the art LED-verlichting.
‘Wij garanderen we de komende vijftien jaar een optimale verlichting. Wij verlichten alleen waar nodig. Zo reduceren we de lichtvervuiling maximaal en bereiken we een CO2-reductie van 80 tot 90 procent.’
De armaturen zijn draadloos aan te sturen, individueel en per groep. Omdat die armaturen ook automatisch op daglicht reageren, brandt geen enkele lamp overbodig, aldus Lyppens. ‘De lease- en stroomkosten liggen lager dan de total cost of ownership van de conventionele verlichting, waardoor bedrijven vanaf dag één gaan besparen. We kunnen dit ook bewijzen door de LED-lampen uit te lezen. Het staat zwart-op-wit!’
