‘Gent is van oorsprong een gebied waar grote agrobulkstromen aan land komen’, aldus Sofie Dobbelaere, managing director van Flanders Biobased Valley (FBBV). ‘Dit in tegenstelling tot de haven van Antwerpen die zich eerder richt op de petrochemie en containervervoer/opslag. Ook heeft Gent – met name de Universiteit – veel expertise opgebouwd op gebied van biotechnologie. Het is dan ook niet toevallig dat in 2006 Ghent Bio-Energy Valley is opgezet. Wim Soetaert (Universiteit Gent) heeft hierin een grote rol gespeeld. Mede door zijn bezieling en de samenwerking tussen private en publieke partners heeft Gent in de loop der jaren een groot deel van de ontwikkeling en productie van biobrandstoffen naar zich toe weten te trekken. ‘
Bioraffinagecluster
Momenteel wordt in Gent per jaar ruwweg 350 KTon biodiesel, 170 Kton bio-ethanol en voor 250 MW aan electriciteit op basis van biomassa geproduceerd. Op het Rodenhuizedok is een bioraffinagecluster ontstaan met twee producenten van biobrandstoffen, Cargill (leverancier en voorbewerker van koolzaad) en twee opslagbedrijven. Dobbelaere: ‘We hebben veel ervaring opgedaan met het opzetten van een dergelijk bioraffinagecluster. Als neutrale partij konden we gemakkelijker de partijen bij elkaar brengen.’ Ondertussen draaien de fabrieken op volle toeren en konden zij hun productie reeds meermaals opdrijven. Er wordt nu volop gekeken naar tweede- of derde generatiestromen, aldus Dobbelaere. ‘Gasfermentatie is een interessante route, waarbij koolmonoxide en waterstof via fermentatie worden omgezet in ethanol. ArcelorMittal is momenteel bezig met de bouw van een grootschalige installatie om 1/10 van de gasuitstoot in haar fabriek in Gent te converteren naar ethanol.’
Groei in biogebaseerde chemicaliën
Sinds de oprichting in 2005 is FBBV uitgegroeid tot een belangrijke clusterorganisatie die de ontwikkeling van de biogebaseerde economie in Vlaanderen ondersteunt en promoot. Net zoals het cluster aan de wieg stond van de biobrandstoffenindustrie in Vlaanderen, zo wil het ook nu mee de drijvende kracht zijn voor de verdere ontwikkeling van de biogebaseerde economie in Vlaanderen. In tegenstelling tot energie/brandstoffen, bij uitstek sterk gereguleerde markten, ziet FBBV nog sterke groeimogelijkheden voor biogebaseerde chemicaliën en materialen. Volgens Soetaert zal in 2050 de helft van alle chemicaliën uit biomassa worden geproduceerd. Het zijn vooral de zuurstofmoleculen waardoor biomassa zich onderscheidt van petrochemie. Doordat deze van nature al aanwezig zijn in de biomassa, hoeven deze functionele groepen niet worden toegevoegd, hetgeen het productieproces vereenvoudigt en goedkoper maakt.
Verbinding met chemie
De vraag is: welke rol zien de partijen onder de FBBV-paraplu weggelegd in de route van biomassa naar chemie? ‘Wij hebben voor onszelf een aantal strategische domeinen gedefinieerd’, weet Dobbelaere. Eén daarvan heeft te maken met het upstreamgedeelte. ‘Het gaat om het traject waarin biomassa, bij voorkeur reststromen, wordt omgezet in suikers via voorbehandeling. Onder meer in de Bio Base Europe Pilot Plant is in de loop der jaren veel expertise opgebouwd in de technologische en economische evaluatie van de verschillende routes. Deze suikers kunnen dan via fermentatie of chemische conversie omgezet worden in chemicaliën. In dit verband wordt nauw samen gewerkt met een organisatie als Catalisti die innovatie in de Vlaamse chemie en kunststoffensector aan moet jagen. Een ander strategisch domein is het omzetten van afvalgas in chemicaliën via syngasfermentatie, wat een biogebaseerd proces is.’
Gezicht van Vlaanderen
FBBV zal zich ook meer opwerpen als het draai- en schakelpunt voor Vlaamse bedrijven en publieke organisaties die actief zijn de biobased economy, vandaar ook de naamswijziging. ‘We werden te veel geassocieerd met Gent’, aldus Dobbelaere. ‘Deze verbreding was nodig om niet langer als een louter regionaal initiatief beschouwd te worden, maar als een Vlaams cluster dat de biogebaseerde economie in gans Vlaanderen wil ondersteunen. Wij willen in Vlaanderen een draagvlak en aanspreekpunt creëren voor de ontwikkeling van de biogebaseerde economie. Enerzijds willen we met dit platform aan bedrijven de nodige kennis en contacten aanreiken, anderzijds willen we hiermee ook de overheid bewust maken van het feit dat de biogebaseerde economie veel potentieel biedt voor Vlaanderen en bijgevolg de nodige steun verdient. We denken dat er behoefte is aan een dergelijke cluster, zodat dat het voor bedrijven of andere organisaties duidelijk is waar ze terecht kunnen met hun vragen over alles wat biogebaseerd is. Iets wat nu niet zo evident is.
We hebben gezien met de bio-energie dat een gezamenlijke aanpak werkt. Die lijn trekken we nu door.’
