Achter de opzet en exploitatie van deze database staat een gezamenlijke organisatie die de koers, de kwaliteit en de operatie moet bewaken. Daarvoor zijn drie partijen verantwoordelijk. Wie zijn dat en wat is hun rol?
Marktcreatie
“Elke dag komen er nieuwe biobased producten bij. Er zijn er inmiddels veel meer dan men zich realiseert”, zegt Willem Sederel, voorzitter van de Stichting Circular Biobased Delta, drijvende kracht achter de uitvoering van de database. “We moeten inkopers inzicht geven in wat er beschikbaar is. Niet met lijstjes van wat het kost, maar vooral ook van wat het bespaart in termen van milieu en klimaat.”
“Wij zien deze database dan ook als een essentieel instrument voor de marktcreatie. Het sluit aan bij de focus van Circular Biobased Delta, dat er uiteindelijk op is gericht dat biobased materiaal dat wordt ontwikkeld ook daadwerkelijk wordt toegepast.”
Dat gebeurt in sommige sectoren vaker dan in andere. De (wegen)bouw loopt hierbij regelmatig voorop. Maar ook daar is een grote behoefte aan betrouwbare en actuele informatie, bijvoorbeeld over de vraag hoe duurzaam een product werkelijk is. Of het al dan niet gecertificeerd is. En welke prestaties en levensduur te verwachten zijn. In een zo prille markt is het voor fabrikanten echter lastig om ervaringsdata te leveren. “Vandaar zijn we ook blij zijn met provincies en overheden die van alles inkopen en daarbij vaak de rol van first customer op zich nemen.”
Dat is belangrijk omdat er nogal wat bedrijven huiverig zijn voor de aanschaf van innovatieve producten die zich nog niet in de praktijk hebben bewezen. Willem: “We zien dat je ook van de standaard kunt afwijken en in het ontwerp wat extra garanties kunt inbouwen. Met zijn allen realiseren we ons dat het op dit moment iets meer geld kost, maar ook dat dit onvermijdelijk is om ervaring op te doen. Bovendien komen we in een periode waarin het niet meer alleen gaat om de directe monetaire kosten van producten, maar ook om de maatschappelijke kosten die daaraan kleven. Daar willen we vanaf. Het is niet langer aanvaardbaar om te zeggen dat een product € 1,50 kost terwijl het een euro aan rotzooi oplevert vanwege bijproducten of toxiciteit. De werkelijke kosten bedragen dan € 2,50. Als ik dan een biobased product kan inkopen dat € 2 kost en maar 5 cent milieuschade veroorzaakt, is dat veel goedkoper. Dat is de benadering waar we meer en meer naartoe moeten. Het hebben van dit inzicht is alleen mogelijk als we een breed en actueel overzicht van producten hebben.”
Kwaliteitsbewaking
Wil de database nuttig zijn bij aanbestedingen, dan moet de informatie die erin staat aan een aantal criteria voldoen. Deze moet betrouwbaar en zo compleet mogelijk zijn en bovendien regelmatig worden geactualiseerd. Kwaliteitsbewaking is de taak van de onafhankelijke Redactieraad.
“We willen geen verkooppraat of greenwashing”, zegt Douwe-Frits Broens, portfoliomanager van het Centre of Expertise Biobased Economy (CoE BBE) en voorzitter van de redactieraad, bestaande uit experts van zes organisaties die actief zijn in de biobased economie.
“In eerste instantie hebben we als redactieraad aangegeven welke definities en spelregels we hanteren. Daar moet iedereen zich aan houden”, zegt Douwe-Frits. “Er zijn bijvoorbeeld geaccepteerde Europese standaarden om vast te stellen of en in hoeverre een product biobased is of niet. We geven ook precies bij de bedrijven aan hoe zij hun biobased gehalte moeten weergeven in de database: het aandeel van plantaardige herkomst in gewichtspercentage.”
Verantwoordelijk voor de kwaliteit van de informatie in de database zijn de bedrijven zelf. “Daar tekenen ze ook voor. Dat staat in de gebruiksvoorwaarden van de database. Op het moment dat jij je aan de definities houdt, ben je al heel ver. Maar de cijfers die je in de database zet, kun je op heel veel verschillende manieren onderbouwen. Het mooiste is als daar certificaten onder liggen van bekende certificeringsinstanties. Zo zijn er al certificaten voor biobased gehalte of composteerbaarheid. Is er geen certificaat, dan kun je nog steeds aangeven dat je product bijvoorbeeld composteerbaar is, maar dan moet je wel een onderbouwing leveren. Dat is de eerste verdedigingslijn.”
“De tweede verdedigingslijn is dat de redactieraad de aangeleverde informatie steekproefsgewijs gaat checken, bij binnenkomst of na een update. Een derde verdedigingslijn is dat gebruikers van de database net als bij Wikipedia bezwaar kunnen indienen. Op basis van die bezwaren gaan wij de informatie nog eens kritisch bekijken.”
Hoewel CoE BBE over laboratoria beschikt, gaat het centrum de claims van producenten niet zelf onderzoeken. “We checken de opgegeven specificaties, maar gaan als redactieraad niet zelf onderzoeken en daarover publiceren, want dat zou ons juridisch verantwoordelijk maken. Dat is niet de bedoeling. Wij hebben er trouwens geen budget voor.”
Beheer
Wil de Biobased Producten Database echt waarde hebben op langere termijn, dan is het in leven houden van het initiatief belangrijk, ook nadat de projectperiode afloopt. Precies dat was het euvel waar eerdere initiatieven aan ten onder gingen. Douwe-Frits: “Neem InnProBio (‘Forum for bio-based innovation in public procurement’), een Europees gefinancierd project. Sinds die database is opgeleverd, het project is afgerond en de subsidiepot leeg is, gebeurt er niks meer. Het staat nog steeds online, maar de informatie is intussen drie jaar oud.”
In drie jaar is er al veel veranderd in de dynamische en innovatieve biobased economie. Om de continuïteit van de BBPD wél te waarborgen, is Uitgeverij Performis (bekend van o.a. Agro&Chemie) aangeschoven voor het beheer. “Wij hebben veel ervaring met het uitgeven van kennisgerichte informatie met een wetenschappelijk karakter”, zegt Hans Peijnenburg, directeur van Performis. “Ook voor de BBPD passen we een model toe dat is gebaseerd op science publishing, met een stuurgroep die de koers bepaalt en een onafhankelijke redactieraad die de kwaliteit bewaakt. Als tegen 2023 de stuurgroep en de redactieraad terugtreden en Performis het gehele project overneemt, zal de BBPD als objectieve en onafhankelijke titel blijven bestaan. Dat is een absolute voorwaarde voor het bestaansrecht van deze database. Het redactiestatuut waarborgt die onafhankelijkheid ook na de overname.”
De eigenlijke database zal altijd onafhankelijk en gratis blijven. Continuïteit is echter alleen te garanderen als er daarnaast ook een verdienmodel aan kan worden gekoppeld, Dat gebeurt in de vorm van een mediagedeelte. Daar krijgen nieuws, redactionele artikelen en kennisdeling een plaats, maar is ook ruimte voor advertenties, advertorials en banners. Hans: “We moeten feitelijk een biobased inkoopcommunity rondom het platform gaan creëren om te zorgen dat het zichtbaar blijft. Daarom gaan we geregelde updates in het mediagedeelte plaatsen en een nieuwsbrief maken. En waar reclame en commerciële taal in de database niet zijn toegestaan, kunnen leveranciers in het mediagedeelte wel hun producten zichtbaar maken en promoten via persberichten en branded content.”
