Daan Roosegaarde is sinds zijn optreden in Zomergasten, in 2013, een bekend gezicht. Overigens, niet alleen in ons land, maar ook in het buitenland. Projecten in China, een bezoek aan het World Economic Forum in Davos, ‘honderden commerciële leads per maand’. Kortom, Roosegaarde is “hot and happening”. Hij weet ook publicitair gezien feilloos de gevoelige snaar te raken, met onder meer het lichtgevende fietspad in Nuenen, het Smart Highway-project in Noord-Brabant of een ambitieus smogafzuigproject in Peking. Agro&Chemie sprak met Roosegaarde over zijn visie op design en welke rol (biobased) materialen hierin spelen.
Wat is de rol van design in jouw ogen?
‘Het koppelen van de verbeelding aan de werkelijkheid. Designers en kunstenaars moeten out-of-the-box denken en komen zo tot interessante combinaties die weer tot commerciële proposities kunnen leiden. Momenteel denken ‘we’ nog teveel in hokjes. Dat is ook begrijpelijk, maar het brengt ons niet verder. Dat wordt in het huidige tijdsgewricht nog maar eens uitvergroot. De zekerheden brokkelen af en het besef neemt toe dat we een nieuw tijdperk ingaan. De wereld is gecrasht en we zitten in een reboot naar een 2.0-versie. Dus niet blijven steken in het oude, maar vooruit, op weg naar het nieuwe.’
Particulieren zijn ontvankelijk, geldt dit ook voor bedrijven? Wel belangrijk, gezien de business die je moet genereren met jouw studio.
‘Ik werk onder meer samen met Heijmans in het Smart Highway-project. Nu is de bouw/wegenbouw niet de meest vooruitstrevende sector, maar sommige ondernemingen in deze sector zien ook in dat ze op een doodlopende weg rijden. Nog meer fusies, nog groter, nog goedkoper gaan werken: het gaat niet werken. Vandaar dat het contact met Heijmans snel was gelegd en dat de directie openstond voor een initiatief als Smart Highway. Heijmans is niet het enige bedrijf waar we mee werken. Ook werken we met/voor publieke overheden, zo gaan we voor het ministerie van Infrastructuur en Milieu de Afsluitdijk opnieuw ‘vormgeven’. Niet zozeer door nieuwe objecten toe te voegen, maar door een subtiele tweede laag aan te brengen van licht en interactie. We zullen elementen gebruiken die ontleend zijn aan het Smart Highway-project, maar ook nieuwe concepten komen aan bod. Hier zijn we momenteel druk mee bezig.’
Krijg je niet vaak te maken met sceptici?
‘Iedereen heeft een mening, zeker in Nederland. Ik heb eens gezegd: “Meningen? Flikker op met je mening.” Het is gemakkelijk om te zeggen dat iets niet gaat lukken. “Doe het dan beter” is mijn antwoord. Ik kan hier niet zoveel mee, eerlijk gezegd. Het is veelzeggender dat bedrijven, die aan het eind van de dag gewoon geld moeten verdienen – net als ik overigens -, ook businesskansen zien. Vaak zijn het niet zozeer de objecten, maar meer de inzichten en/mogelijkheden die weer ingezet kunnen worden in andere producten of projecten. Zo hebben we de ervaringen die we hebben opgedaan met de energie-opwekkende dansvloer, gebruikt bij Smart Highways. Vergeet ook niet dat de bedrijven of kennisinstellingen zelf een enorme hoeveelheid aan ideeën of concepten op de plank hebben liggen die ze af kunnen stoffen. Het is een structureel probleem: er is zoveel kennis en inzicht in ons land, maar er gebeurt te weinig mee. De kennis bevriest en we verstarren. Het moet juist stromen en kolken. We willen toch niet dat Nederland uitgroeit tot een groot openluchtmuseum?’
Materialen zijn als het ware de verf op je canvas. Welke aspecten zijn belangrijk in het selectieproces?
‘Het belangrijkst is de functionaliteit. Ik ben primair geïnteresseerd in materialen die communiceren met hun omgeving. Of ze nu reageren op een aanraking, licht, vocht, warmte of geluid. We maken gebruik van kunststoffen, waarbij we bij voorkeur gerecycled materiaal inzetten. In het project Dune is gerecycleerd PET en PVC gebruikt. We kijken ook naar biobased kunststoffen. De komende vijf jaar gaan we samen met DSM onderzoeken of we het onderdeel glowing lines van de Smart Highway 100 procent biobased kunnen maken. Jammer genoeg kan ik hier in dit stadium niet dieper op ingaan. Echter, de meest elegante oplossing is dat je geen materiaal nodig hebt, maar dat de technologie opgaat in het landschap. Een goed voorbeeld is een project dat we zijn gestart met Wageningen UR, waarbij we luciferine als het ware transplanteren in planten en bomen. En nee, het is niet op basis van genetische modificatie. Luciferine is een verzamelnaam voor pigmenten die licht afgeven. Levende organismen als vuurvliegjes of een bepaalde kwallensoort hebben vormen van deze stof die in het lichaam wordt geactiveerd door het enzyme luciferase. Deze reactie heeft wel energie nodig, wat geleverd wordt door de ribonucleitide ATP. Welnu, dit proces kun je ook vertalen naar andere levende organismen (luciferine wordt ook gebruikt ook kankercellen op te laten lichten waardoor hun ontwikkeling beter te volgen is, red.). We kunnen nog zoveel leren van de natuur en implementeren in onze technologie. De mogelijkheden zijn onbeperkt.’
