Directeur Rob Voncken, directeur van Green PAC, een initiatief van Stenden Hogeschool en Hogeschool Windesheim, gelooft heilig in het realiseren van concrete projecten en producten. Zelf afkomstig uit het bedrijfsleven – Voncken is ook ondernemer (zie cv) – erkent hij de waarde van het tastbare. ‘Je zult toch eerst iets moeten bouwen en testen om markten te interesseren. Dat is een van de grote opdrachten van Green PAC: om in Noord-Oost-Nederland de innovatiekracht in de chemische en kunststofindustrie te versterken. De nadruk ligt daarbij op composieten, vezels en garens.’
Green PAC is bezig aan zijn vierde jaar levensjaar. Binnen afzienbare tijd vindt een audit plaats. Deze bepaalt of de samenwerking doorgaat en, zo ja, welke middelen het krijgt van de overheid. Voncken ziet de audit met vertrouwen tegemoet. ‘In de afgelopen jaren zijn samen met het MKB 23 projecten opgezet. Vanuit het iLab bij Windesheim in Zwolle zijn 16 start-up’s ontsproten, waarvan er 10 succesvol actief zijn. Het Green PAC iLab is daarmee een van de meest ‘vruchtbare’ iLabs van Nederland.’
Opklapbrug in de dierentuin
In Emmen heeft Green PAC een COCI-status, toegewezen vanuit de Topsector Chemie. Emmen is daarmee een belangrijke hot spot voor open chemische innovatie en dat uit zich in verschillende projecten met het bedrijfsleven. Voncken noemt er twee ter illustratie. ‘De hybride biobased opklapbrug in Wildlands Adventure Zoo (zie foto) en een biobased fietspad zijn prachtige voorbeelden. Nadruk in deze projecten ligt op het gebruik van biocomposieten. Een materiaal dat in de toekomst, met het schaarser worden van traditionele, vaak op olie gebaseerde materialen, steeds vaker gebruikt gaat worden voor verschillende toepassingen. We hebben in samenwerking met de Machinefabriek Emmen en CTC uit Hengelo gewerkt aan de hybride biobased opklapbrug voor de giraffen. Machinefabriek Emmen was verantwoordelijk voor de bouw, CTC ondersteunde met kennis over verschillende composieten. Binnen Green PAC hebben we ons voornamelijk bezig gehouden met het berekenen van de eigenschappen van het biocomposiet, zodat deze voldeed aan de eisen van de brug. Juist die combinatie van samenwerking is waar we ons bestaansrecht uit halen. De brug is vorig jaar opgeleverd en werkt volgens verwachting.’
DutchFiets
In het biobased fietspadproject wordt een strook van 200 meter voorzien van geperste platen van voornamelijk houtsnippers en biohars. Het fietspad wordt naar alle waarschijnlijkheid in de buurt van Stenden hogeschool in Emmen gelegd. Er wordt getest of dit materiaal qua hardheid en slijtbestendigheid beter presteert dan asfalt.
Uit het Green PAC iLab in Zwolle kwam DutchFiets, “starter van het jaar 2015 in de regio Zwolle”, die 100 procent recyclebaar kunststof tot fietsframes verwerkt. Inmiddels heeft het bedrijf na een succesvolle crowdfunding-campagne de eerste fietsen geleverd.
Voncken: ‘Zulke ondernemers heb je nodig om een nieuwe economie te realiseren. We beperken ons bij Green PAC niet tot puur biobased, zoals het voorbeeld van DutchFiets laat zien. Als je fossiele plastics kunt recyclen, of beter nog upcyclen, dan zit daar ook een behoorlijke economische en ecologische winst. In de praktijk draait het toch vaak om compromissen: kun en moet je streven naar 100 procent biobased als het marktechnisch onmogelijk is? Ik denk het niet.’
Bredere impact
Nu is een brug of een fietspad maar een project. Is die economische en milieu-impact van zulke trajecten niet beperkt? Voncken ziet dat anders. ‘Deze praktijktesten zijn nodig om marktpartijen te overtuigen. Pas in het echt kun je testen of de materialen weersbestendig zijn of welk onderhoud nodig is. Ik zie het als een circulair proces tussen onderzoeksinstelling(en) en bedrijven. Wat betreft de impact, ik zie deze breder. Inzichten uit een project als de opklapbrug of het fietspad kunnen bijvoorbeeld ook weer goed in de bouw worden ingezet. Gebeurt dit gelijk op grote schaal? Nee, technologie en markt moeten op elkaar aansluiten en dat is lang niet altijd het geval. Maar je moet in ieder geval voorsorteren en vast aan de slag gaan.’
Positieversterking
De komende periode van vier jaar, van 2017 tot en met 2021, wil Green PAC nog meer investeren in kennisvalorisatie richting het bedrijfsleven. ‘We willen vooral onze lectoraten versterken, waarbij we meer lectoren aan willen nemen voor de domeinen waarop Green PAC zich richt. Zo kunnen we ook sneller projecten in gang zetten. Nu hebben we voor deze uitbreiding wel financiering nodig.’ Waar deze investering vandaan moet komen is nog onbekend. ‘We oriënteren ons breed. Vandaar dat we ook meer zoeken naar externe financiering via private investeerders en het bedrijfsleven. We draaien nu al een project dat volledig extern is gefund, dus het kan!’
Tot slot benadrukt Voncken dat Green PAC weliswaar gericht is op Noord-Oost-Nederland, maar dat het nadrukkelijk de verbinding zoekt met andere Centres of Expertise, Innovation labs of Centres for Open Chemical Innovation. ‘Een HBO-instelling als Avans met hun Centre of Expertise BBE is ook gespecialiseerd in biocomposieten. Ook zij doen goede dingen. Het zoeken naar verbinding zie ik daarin als een belangrijke stap. Uiteraard hoeven we elkaar niet voor de voeten te lopen en enige overlap is ook niet erg, maar we kunnen wel zaken op elkaar afstemmen.’
Rob Voncken
Voncken studeerde chemische technologie aan de TU in Eindhoven. Hij werkte onder meer bij DSM en is onder anderen betrokken geweest bij de business ontwikkeling van Stanyl en Dyneema, twee succesvolle producten van het life sciences bedrijf. Met zijn eigen bedrijf Yilkins ontwikkelt Voncken innovatieve technologieën (drogen, vergassen, ontbranden) die – met uitzondering van vergassen – inmiddels zijn opgeschaald. ‘We zien onszelf als een enabler om op een zo efficiënt mogelijke wijze biomassa te ontsluiten voor verdere toepassingen.’
3DPRINTEU en het Biobased Business Event Emmen
Green PAC is niet alleen actief op gebied van onderzoek en onderwijs rond kunststofvezelchemie en materialen, het organiseert ook bijeenkomsten en congressen. Op donderdag 22 september vindt het 3DPRINTEU-congres plaats in Emmen op het Emtecc Industry & Businesspark. De focus ligt op metaalprinten, (biobased) kunststoffen/-scantechnieken en onderwijs. Met een uitgebreide beurs, inspirerende lezingen, showcases en workshops krijgt de bezoeker een goed idee wat speelt in deze wereld. Tegelijkertijd vindt ook hét Biobased Business Event van het Noorden plaats in de Drentse stad. Ook hier geeft Green PAC acte de présence en presenteert samen met het bedrijf Drentea een innovatieve showcase.
