‘Dagelijks sterven wereldwijd 18.000 mensen aan besmettelijke ziektes. Door vaccinaties kun je veel slachtoffers voorkomen.’ In een zin vat Gijsbertus van de Wijdeven samen wat het door hem ontwikkelde vaccinatiesysteem zou kunnen betekenen. De man uit Landgraaf ontwikkelde de Bioneedle, een systeem waarmee kleine, holle naaldjes (1,5 centimeter) gevuld met de juiste dosering entstof door middel van een hogedrukpistool in de huid worden ‘geschoten’. De naald lost snel op onder de huid en het vaccin komt vrij in het lichaam. De Bioneedle is een slim, goedkoop en betrouwbaar alternatief voor de traditionele manier van vaccineren. Dat gaat zoals algemeen bekend via een naald, waarmee vloeistof uit een flesje moet worden gezogen en vervolgens in de huid wordt ingebracht.
Schoon en doeltreffend
Deze traditionele manier van vaccineren heeft nadelen, vooral in bepaalde ontwikkelingslanden waar klimaat, hygiëne en logistiek een nadelige rol spelen. Het vaccin moet gekoeld zijn (en blijven) op 4 tot 6 graden, naalden kunnen zorgen voor besmetting, potjes en naalden zorgen voor afval en er is opgeleid personeel nodig om de injecties te geven. Bovendien is het een tijdrovende procedure.
Met het Bioneedle-systeem worden deze nadelen weggenomen. Het systeem moet gaan werken op basis van cartridges die ieder 50 ‘bionaaldjes’ bevatten, die van daaruit in een vaccinatiepistooltje worden geschoven, waarna het ‘schot’ kan worden gelost. In korte tijd kun je zo op eenvoudige wijze mensen en dieren voorzien van de juiste vaccinatie. In principe kan ieder bionaaldje worden voorzien van een specifiek vaccin en vanwege de eenvoudige wijze van toediening kan dat ook door niet speciaal daarvoor opgeleide mensen worden gedaan. In tegenstelling tot de traditionele vaccinatie uit een flesje met vloeistof, bestaat het vaccin in de Bioneedle uit droge stof waardoor koeling niet noodzakelijk is.
Oplosbare naald
Belangrijk onderdeel van het systeem is de oplosbare naald. Van de Wijdeven wil niet kwijt waar deze van is gemaakt, maar wil wel een richting aangeven. ‘Het materiaal is gebaseerd op joekels van moleculen die in het lichaam zitten en heeft een glycogeenachtige (polymeer van glucose, red.) structuur.’ Naar eigen zeggen kostte het veel tijd om het geschikte materiaal te vinden en komt er veel know how bij kijken. ‘Kijk naar polymelkzuur, wanneer is dat ontwikkeld? Tientallen jaren geleden. Daar zijn ze nog steeds mee bezig.’ Ook het technische systeem van injecteren ontwikkelde Van de Wijdeven zelf en inmiddels is hij meer dan 15 jaar bezig met de ontwikkeling. Van oorsprong is hij dierenarts en in eigen tijd en met eigen geld werkte hij jarenlang in de luwte. De laatste jaren krijgt zijn innovatie meer aandacht en op grond van zijn ervaring bij dieren werd hij door de Wereldgezondheidsorganisatie gestimuleerd om het systeem voor menselijke vaccinatie beschikbaar te maken.
Internationale aandacht
Inmiddels is Van de Wijdeven’s idee uitgegroeid tot een (klein) bedrijf, de Bioneedle Technologies Group. In 2012 kreeg het bedrijf de Katerva Award, een internationale prijs voor duurzame innovatie en door sommigen beschouwd als ‘Nobelprijs voor duurzaamheid’. Ook de nationale overheid ziet potentieel in de Bioneedle. In november 2014 werd Van de Wijdeven, samen met drie anderen, benoemd tot Nationaal icoon. Naast publiciteit levert dat ook concrete steun op; minister Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) en minister Schippers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) zullen de komende jaren optreden als ambassadeurs voor Bioneedle. ‘Hierdoor en dankzij positieve publiciteit levert dat interessante contacten op’, zo ervaart Van de Wijdeven.
Marktintroductie
Het door hem ontwikkelde systeem is innovatief, krijgt wereldwijd aandacht en de voordelen zijn evident. Rest de vraag wanneer het op de markt komt. Dat blijkt toch nog even te duren. Van de Wijdeven: ‘We moeten nog één stap maken; de bionaald in mensen testen. En dat is wel een kostbare stap.’ Het impliceert dat Bioneedle moet gaan testen en daarbij rekening moet houden met allerlei regels, voorschriften en protocollen. Wanneer het vaccinatiesysteem daadwerkelijk zal worden ingezet voor humaan gebruik, is dus nog een open vraag.
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Biobased Delta.Â
