Deze ‘circulaire economie’ is hot en ik ben er inderdaad een groot voorstander van. Maar dan wel op een verantwoorde manier. Mag ik even uw aandacht voor de randvoorwaarden? Want als ecoloog kun je beter vroeg waarschuwen dan later de rommel opruimen.
Het massale gebruik van biomassa heeft namelijk een keerzijde, of eigenlijk verschillende keerzijdes. De eerste kent u wel, de ongewenste concurrentie met voedselproductie. De andere keerzijde heeft met de bodem te maken. De levende bodem. Er zijn maar weinig mensen die de bodem beschouwen als een dynamisch en waardevol levend systeem. In de VS wordt ‘soil’ zelfs nogal denigrerend ‘dirt’ genoemd!
Maar in de bodem krioelt het van het – vooral microbieel – leven. Bacteriën en schimmels hebben de hoofdrol en ze verrichten heel goed werk waar wij ze zeer dankbaar voor mogen zijn. Micro-organismen zorgen bijvoorbeeld voor de afbraak van organisch materiaal zodat dit weer als voedsel voor planten beschikbaar komt (nutriëntencyclus), ze zorgen voor een goede bodemstructuur, bepalen het watervasthoudend vermogen van de bodem, beschermen planten tegen ziekten en plagen, zuiveren ons water et cetera. Al deze functies worden ook wel ecosysteemdiensten genoemd. Wist u dat er in elke gram grond alleen al 10.000 soorten bacteriën zitten? Al dat microbiële leven is cruciaal voor een gezonde en productieve bodem en dus ook voor de productie van de door ons zo gewenste biomassa.
Maar ze doen dat niet voor niets. Ook zij hebben voedsel nodig en dat is deels dezelfde biomassa die we nu massaal afvoeren voor ons eigen gebruik. Dus als we nu elk laatste strootje gaan afvoeren en niets, zelfs geen resten, meer teruggeven aan de bodem, zal die zijn diversiteit aan leven snel verliezen. En daarmee zijn waardevolle functies.
Een biobased economy kan alleen duurzaam zijn als we opereren binnen de randvoorwaarden van een gezonde levende bodem. En als laatste: gebruik die waardevolle biomassa voor hoogwaardige en innovatieve chemie, stop het in uw mond of in de grond, maar niet in uw tank!
