Vanfleteren richtte Lineo in 2006 op, samen met vier aandeelhouders. Zij zijn allen actief in de vlasteelt en -verwerking. Het bedrijf is gevestigd in het West-Vlaamse Meulebeke, waar ook de grootste aandeelhouder, vlasweverij Libeco-Lagae is gevestigd. Dit bedrijf is op dit moment nog de enige weverij in de regio Kortrijk. Ooit was dit anders.
De historie van deze internationale onderneming, die ontstond uit een fusie in 1997 tussen Libeco (opgericht in 1864) en Lagae Linens (opgericht in 1858). Libeco-Lagae neemt nu meer dan 60 procent van de vlasproductie in België voor haar rekening. De omzet is 32 miljoen euro en er werken 200 mensen. 85 procent van de omzet wordt in 50 landen gerealiseerd: vooral de VS, Frankrijk, Groot-Brittannië, Nederland, Spanje, Italië en Australië. De duurzaamheid van het vlas begint al op het land. Vlas, met een relatief hoog vezelgehalte (tot 40 procent), is een goed rotatiegewas, waardoor de landbouwgrond optimaal en duurzaam wordt gebruikt. Ook is het gebruik van bestrijdingsmiddelen en kunstmestgebruik minimaal. Een ander (milieu)voordeel is de hoge langdurige CO2-opslag. Irrigatie van de planten kan zo achterwege blijven.
Lichter tennisracket
Kortom, vlas heeft potentieel in een markten, waar verduurzaming hoog op de agenda staat. ‘We staan nog maar aan het begin van nieuwe markten voor toepassing van vlas. Er is nog een lange weg te gaan, maar ik ben optimistisch. De ontwikkelingen gaan wel langzaam’, ervaart Vanfleteren. Het idee achter Lineo is dat het ketenspelers zijn die de handen ineen hebben geslagen. De aandeelhouders verschaffen met name het benodigde kapitaal voor de investeringen in onderzoek en ontwikkeling. ‘De aandeelhoudersstructuur van Lineo met bedrijven die zelf actief zijn in de sector, is bijzonder efficiënt. Het is een mooi voorbeeld van het nieuwe duurzaam ondernemen in een zo kort mogelijke productie- en waardeketen.’
Lineo heeft inmiddels ook al concrete producten op de markt gezet. Het bedrijf werkte vijf jaar aan de ontwikkeling van twee commercieel verkrijgbare vlasweefsels FlaxPreg en FlaxPly. In 2010 won het bedrijf tijdens de JEC Europe composietenvakbeurs voor het eerste product de prestigieuze JEC Innovation Award in de categorie biomaterialen. ‘Samen met materiaalfabrikant Huntsman ontwikkelden we voor een tennisracketfabrikant een bijzonder composiet met 25 procent vlasvezel die in het bijzonder zorgt voor extra demping van de racket, zonder dat dit ten koste gaat van de mechanische eigenschappen en de kwaliteit van het racket.’ De dempingratio bedraagt 1,47 procent, terwijl die voor carbon en glas resp. 0,18 en 0,14 procent bedraagt. ‘Naast de R&D van de vlasvezeltoepassing waren we nauw betrokken bij het volledige project tot en met vermarkting van de tennisracket. Het project stopte voor ons dus niet bij een prototype. Dat was voor mij een belangrijke mijlpaal.’
Lichtgewicht
Een andere toepassing van deze vlasvezel is bijvoorbeeld in frames van sportfietsen of in ski’s of surfplanken. De technische specificaties worden volledig afgestemd op de eisen van de afnemer, benadrukt Vanfleteren. De vezel wordt doorgaans in combinatie met carbon- en glasvezel gebruikt. ‘Deze vezels zijn complementair. Het grote verschil tussen FlaxPreg en FlaxPly is dat aan FlaxPreg al hars is toegevoegd.’
FlaxPly, veruit het belangrijkste product van Lineo, is vooral ontwikkeld voor toepassing in bijvoorbeeld de auto- en luchtvaartindustrie, maar ook botenbouwers of kunststoffabrikanten voor de B2B- of consumentenmarkt. FlaxPly kan eenvoudig worden gebruikt in gebruikelijke processen, zoals infusie. Het belangrijkste voordeel van vlas in deze industrieën is, naast de sterke demping, vooral het lagere gewicht (dichtheid: 1,4 gram/cm3) van de componenten of onderdelen waar de vlasvezels worden toegevoegd, aldus Vanfleteren.
Strategisch partnership
Welbewust koos Lineo voor strategische partnerships met diverse bedrijven, waaronder Huntsman (composieten), Museeuw Bikes (racefietsen), Faurecia (toeleverancier voor de auto-industrie), Peugeot en Citroën en de vliegtuigproducenten Eurocopter en Boeing. ‘We focussen ons voor de toekomst in de eerste plaats op nieuwe toepassingen van vlasvezels. Innovatie is dan ook het sleutelwoord in de verdere ontwikkeling van Lineo’, verduidelijkt Francois Vanfleteren. Om die reden lopen op dit moment ook verschillende veelbelovende onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten. Hij verwijst allereerst naar het FlaxPreg-project, een vervolg op de ontwikkeling van het eigen product met dezelfde merknaam. Lineo, dat het initiatief nam voor dit project, werkt hier samen met de Universiteit van Reims, Peugeot, Citroën en Faurecia. Doel is het ontwikkelen van een nieuw sandwichpaneel dat is versterkt met vlasvezels. Dit nieuwe innovatieve materiaal vermindert het gewicht van sommige delen van de auto met bijna 50 procent, zonder dat dit ten koste gaat van mechanische eigenschappen, zoals de sterkte. Het voordeel is tweeledig: glasvezels worden vervangen door natuurlijke vezels en vermindering van de uitstoot van CO2 door een lager gewicht.
Meer dan vier partijen teveel
Een tweede veelbelovend project is het Eco-Innovatieproject Cayley. Dit loopt momenteel binnen het Europese Competitie en Innovatie-programma. Binnen dit project wordt geen onderzoek gesubsidieerd en moet al een prototype beschikbaar zijn. Lineo werkt hier samen met het Spaanse kunststoftechnologie-instituut Aimplas, het Duitse composietenbedrijf Invent en Boeing. Het gaat om de industriële toepassing van milieuvriendelijke panelen die zijn gebaseerd op hernieuwbare polymeren of recycleerbare kunststofplaten en natuurlijke vezels. Deze panelen kunnen worden gebruikt voor bijvoorbeeld plafonds, stroomlijnkappen, compartimenten van vliegtuigen, treinen, bussen, schepen et cetera. Ze vervangen gevaarlijke materialen (zoals fenolharsen) en hebben een lager soortelijk gewicht. Dit bespaart brandstof door het verminderen van de massa van het voer- of vliegtuig.
Lineo ziet duidelijk het belang van internationale samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen, maar om succesvol te kunnen zijn, gelden wel een paar voorwaarden. ‘Meer dan vier deelnemende bedrijven of kennisinstellingen gaat ten koste van de efficiëntie en daadkracht. Belangrijk bij Franse bedrijven is een goede kennis van de Franse taal en in het bijzonder van de technische begrippen. Het is van het allergrootste belang dat alle betrokkenen elkaar goed begrijpen en geen misverstanden ontstaan.’
