Dat zegt Klaas Koop, senior consultant Environment en Energy bij Royal HaskoningDHV. Hij is een van de auteurs van het Witboek Biomassa, dat eind vorig jaar verscheen met financiële steun van energiebedrijf RWE. Wekt dat niet op zijn minst de schijn van partijdigheid? ‘Dat willen we vermijden, daarom hebben wij gekozen voor een boek dat is gebaseerd op feiten, veel literatuurverwijzingen bevat en verschillende standpunten in het debat belicht. We laten zien wat de tegenstellingen precies zijn en het geeft onze opvattingen weer, niet die van RWE.’
Koolstofschuld
Biomassa is een complex onderwerp, geeft Koop toe. ‘Want bij het verbranden van hout komt CO2 vrij en natuurlijk duurt het lang voor een gekapte boom weer is bijgegroeid. Zo ontstaat een zekere koolstofschuld, die pas na jaren weer wordt ingelost. Als je de bosbouw ziet als continu proces, waarbij je niet méér hout gaat gebruiken dan je aanplant, komt het systeem uiteindelijk wel weer in balans. Probleem daarbij is dat we die tijd niet hebben. We hebben de ambitie als samenleving om in de komende 10, 20 of 30 jaar de CO2-uitstoot fors terug te dringen. Dat betekent dat we met die koolstofschuld zitten binnen de zichtperiode om de klimaatdoelstellingen te halen en dat is niet handig. Het leidt inderdaad tot een netto toename van de uitgestoten CO2 op korte termijn. Daarom pleiten wij ervoor alleen resthout te gebruiken voor energie en een zogeheten ‘carbon sink’ in te zetten, een plek waar je de koolstof nog in kwijt kunt.’
Reststromen komen bijvoorbeeld vrij in de landbouw, bosbouw en de houtverwerkingsindustrie. Als deze reststromen niet nuttig worden gebruikt voor energie of als grondstof, rotten ze weg en komen er ook broeikasgassen vrij, zonder dat je daar iets voor terugkrijgt. En een carbon sink houdt in dat de CO2 van die boom tijdelijk wordt opgeslagen, bijvoorbeeld in nuttige toepassingen, zoals meubels of bouwmaterialen.
De opslag en het gebruik van CO2 dat vrijkomt bij de energieproductie uit biomassa worden ook wel als veelbelovende oplossingen gezien om de totale emissies terug te brengen. Technisch is het haalbaar. ‘Het is geen toekomstmuziek meer. Hier en daar worden al installaties gebouwd, maar de schaal is nog klein.’
Biobased Groningen
In het Witboek wordt specifiek ingezoomd op Groningen als kansrijk gebied voor de toepassing van biomassa. Hier is een unieke combinatie van zeehavens, landbouw, chemische industrie, energieproductie én hoogwaardige kennis. ‘Met het verder uitbouwen van een biobased Groningen kan op grote schaal CO2 uitstoot worden gereduceerd en ontstaat tegelijkertijd nieuwe werkgelegenheid en meer hoogwaardige groene industrie. Bovendien haken we aan bij andere onderwerpen die daar spelen, zoals de productie van waterstof. Allemaal redenen om Groningen neer te zetten als showcase en door een toekomstbril te bekijken.’
De geschetste kansen zijn wel van toepassing op heel Nederland. ‘Hoofdstukken één en twee gaan vooral over de mondiale beschikbaarheid van biomassa en toepassingen in Nederland. Waar ook een stukje Europees beleid bij komt kijken. Maar eenzelfde verhaal als voor Groningen zou je ook voor andere regio’s kunnen maken, waar natuurlijk weer andere kansen liggen.’
Toeleveringsketens
Koop ziet als belangrijkste conclusie van het rapport dat de hele toeleveringsketens van biomassa nu niet overboord moeten worden gezet op basis van misverstanden en fouten die in het verleden zijn gemaakt. Zo is er zeker een rol voor biomassa als overgangsbrandstof in de energietransitie. ‘We hebben flexibel opwekvermogen nodig omdat de opbrengst van elektriciteit uit wind en zon fluctueert. Daar is duurzame biomassa een prima tussenoplossing voor. Belangrijker nog is dat hiervoor duurzame supply chains zijn en worden opgezet, die we op de langere termijn hard nodig zullen hebben als biomassa meer en meer wordt gebruikt als grondstof voor biobased chemie en materialen. Daar gaat het in het publieke debat niet of nauwelijks over. Terwijl biomassa de toekomst heeft. Het is cruciaal in de strijd tegen klimaatverandering. Er is geen ander realistisch duurzaam alternatief voor fossiele grondstoffen als het gaat om de productie van plastics en chemicaliën.’
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met RWE.
