Je zou het niet zeggen aan de rustige, beheerste manier waarop hij zijn verhaal doet, maar Van Gilst is een man met een missie. Een missie die acht jaar geleden in Borneo begon. Daar zag hij de verwoestende invloed van ons westerse levenspatroon: gekapte regenwouden, stranden vol aangespoeld plastic. Van Gilst besloot er iets aan te gaan doen. Met zelf ontwikkelde, duurzame alternatieven. Hij zegde zijn ICT-baan vaarwel en ging aan de slag.
Het oorspronkelijke idee was om hier in Nederland energiegewassen te gaan telen op braakliggende, onbenutte grond. Van Gilst won er in 2012 de Zuid-Hollandprijs mee, zodat hij over 50.000 euro startkapitaal kon beschikken. Hij startte met bamboe maar kreeg op advies van Wageningen University & Research al gauw olifantsgras in het vizier. Miscanthus giganteus is gemakkelijk te telen én snelgroeiend: het neemt per hectare vier keer zoveel CO2 op als bomen. Als energiegewas stook je het op om er elektriciteit en warmte mee op te wekken. Om een alternatief te hebben voor olie-gebaseerde en niet afbreekbare plastics, keek Van Gilst ook naar toepassingen met een hogere toegevoegde waarde. Hij ontwikkelde en patenteerde technologie om van het geoogste olifantsgras high-tech vezels te maken die in allerlei duurzame producten te gebruiken zijn.
Regisseur van de keten
“De eerste toepassing was papier”, blikt Van Gilst terug. “De proefproductie, een pallet vol, ging in 2014 via Twitter razendsnel van de hand. Dat gaf vertrouwen in het product, maar mijn vrouw en ik waren wel een heel weekend bezig bestellingen de deur uit te doen. We realiseerden ons dat als we echt van betekenis wilden zijn, dat we dan op zoek moesten naar samenwerking met partners.” Inmiddels zijn notitieboekjes en papier van vibers te koop in de winkels van ‘Waar’, de cadeauwinkel voor bijzondere duurzame producten.
Sinds vorig jaar hanteert Van Gilst de merknaam ‘vibers™’ als herkenbaar ‘etiket’ op alle producten waarin de vezels van olifantsgras verwerkt zijn. Hij ziet zichzelf nu als regisseur van de productieketen; van het telen van gras, via de verkoop van vibers papier, biopolymeren en beton tot aan de ontwikkeling van de eindproducten. Voor alle afzonderlijke stappen in de keten werkt hij samen met bedrijven die over de benodigde expertise en menskracht beschikken. Dat begint steeds met olifantsgras, maar daarna kan het alle kanten opgaan. Naar duurzaam beton bijvoorbeeld. Samen met de Technische Universiteit Eindhoven ontwikkelde Van Gilst een betonachtig materiaal. Het bestaat uit de vibers vezels gecombineerd met minerale reststoffen van zeewaterontzilting. In het Anton van Duinkerkenpark in Bergen op Zoom staan al een aantal bankjes van het materiaal en Van Gilst werkt hard aan nieuwe toepassingen. Het duurzame beton is zelfs te 3D printen.
Duurzaam plastic
Het laatste wapenfeit is vibers biobased plastic. De combinatie van de vezels met zetmeel en cellulose resulteert in een duurzaam plastic dat de industrie gemakkelijk op de bestaande machines voor spuitgieten en thermovormen kan verwerken. Het wordt sinds kort gebruikt als verpakkingsmateriaal voor de groenten- en fruitproducten van Boeregoed, een kleinschalig initiatief in de regio Westland. Deze verpakkingen zijn bio-degradeerbaar en ze kunnen (als ze binnenkort voorzien zijn van het Kiemplantlogo) gewoon bij het GFT-afval. Van Gilst ziet bij supermarkten en de verpakkingsindustrie veel belangstelling voor vibers biopolymeren en hij beschouwt het Boeregoed project als de springplank naar grootschalige toepassing: “Over een half jaar heeft vrijwel iedereen iets van vibers in huis”.
Als verpakking voor groenten en fruit heeft vibers plastic het voordeel dat het een duidelijk ‘natuurlijke’ uitstraling heeft die maakt dat de consument het gemakkelijk bij het GFT afval doet – andere bioplastics lijken vaak teveel op hun ‘fossiele’ evenknieën zodat ze in de plastic afvalstroom terechtkomen. Van Gilst laat ook een aantal andere mogelijke producten zien, van broodzakclipjes tot bloempotten en voorraaddozen. Bijzonder trots is hij op een luxe cosmeticaverpakking die begin oktober in Monaco op de beurs ‘Luxepack’ werd gepresenteerd door Krekelberg Flock Products. Het is een hoogwaardig product, afgewerkt met een gestructureerd laagje cellulosevezels. “Dat is wel iets anders dan een tomatenbakje. We laten er mee zien dat vibers van alle markten thuis is.”
Niet strijden maar verleiden
Van Gilst is bewust op zoek naar fabrikanten die meegaan op de vibe. “Niet strijden, maar verleiden”, luidt zijn adagium. “We gaan niet op prijs of eigenschappen concurreren met bestaande materialen, maar willen fabrikanten enthousiast maken om over te stappen naar biobased.” Die strategie lijkt te werken: het afgelopen jaar is Van Gilst en zijn team zoveel gebeld dat vibers eigenlijk geen acquisitie heeft hoeven plegen. Inmiddels financiert ABN AMRO het bedrijf, dus niets lijkt snelle groei van vibers nog in de weg te staan. “We zijn een klein bedrijf, maar als het lukt dan kan dit heel groot worden.”
