Het noorden is dé energieleverancier van Nederland. Daarbij gaat het niet alleen om aardgas, wat steeds minder wordt; een derde van alle elektriciteit in Nederland wordt hier opgewekt. Bovendien komt in de Eemshaven straks ook de stroom aan land van grote offshore windparken. Centrales zoals die van RWE zijn echter onmisbaar voor de zekerheid van een betrouwbare en betaalbare levering. Iets wat met wind- en zonne-energie niet lukt, omdat ’s nachts de zon niet schijnt en de wind in Nederland op zijn zachtst gezegd wisselvallig is.
Circulair proces
De Eemshavencentrale levert op volle kracht een vermogen van 1.560 megawatt. Het is daarmee de grootste centrale in Nederland, goed voor drie miljoen huishoudens. Maar ook één van de schoonste ter wereld, met een efficiency van 46%. In en om de centrale is niets te ruiken, dan alleen de zilte lucht van de Noordzee. Van de € 3 miljard die RWE aan de bouw besteedde, zit dan ook € 1 miljard in de rookgasreiniging, die zwaveldioxine en stikstof neutraliseert.
‘Onze ontzwavelingsinstallatie brengt de concentratie van SO2 zo ver naar beneden dat we soms op 0 uitkomen’, zegt Marinus Tabak. ‘Toen ik dat voor het eerst zag, dat ik dat de meter stuk was. Maar die functioneerde prima.’
Het reinigingsproces is 100% circulair. In de installatie wordt het rookgas gespoeld met kalk en water. Na droging blijft er alleen gips over. Siniat in Delfzijl koop het op en maakt er gipsplaten en bouwblokken mee. Ook wordt de vliegas die in de verbrandingsoven ontstaat, elektrostatisch afgevangen en hergebruikt door de cementindustrie.
Tabak: ‘De techniek heeft echt grote sprongen gemaakt. Daarmee hebben we de problemen van 30 jaar geleden, de tijd van de zure regen, opgelost. Ik ben er optimistisch over dat ons iets soortgelijks gaat lukken met de CO2 -uitstoot. Per slot van rekening gaat het om koolstof, waar je mooie dingen van kunt maken. Kijk maar eens om je heen: alles wat van plastic is, heeft een fossiele basis. Daar hebben we straks ander bouwstenen voor nodig. Onze groene CO2 kan die leveren.’
Biomassa-bijstook
Blijft de kwestie dat de centrale nu nog voor 100% op fossiele steenkool wordt gestookt; een niet-hernieuwbare brandstof. Volgens Tabak is het echter onjuist om de Eemshavencentrale te bestempelen als kolencentrale: ‘Het is een vaste brandstoffencentrale. We zijn nu al bezig met de ombouw naar biomassa-bijstook. Vanaf het voorjaar van 2019 kunnen we voor 15% op biomassa draaien. Daarmee besparen we 1,3 miljoen ton CO2 per jaar, dezelfde hoeveelheid als het hele Gemini windpark.’
Het doel is om uiterlijk in 2030 op 100% biomassa te draaien. Daarvoor zijn nu nieuwe opslagsilo’s gebouwd. Ook de kolenmolens zijn al aangepast, die de brandstof vermalen voor de verbrandingskamer. ‘Het is bewezen technologie, dus gewoon een kwestie van doen. Dan zijn we in 2030 CO2 -neutraal.’
CO2 -negatief
De ambities van RWE gaan echter verder. ‘Als we de CO2 die vrijkomt bij het verbranden van biomassa afvangen en gebruiken voor andere toepassingen, zijn in één klap CO2 -negatief. Dan absorberen we CO2 . Daarmee scheppen we de ruimte voor andere industrieën in ons land om zich verder te ontwikkelen. Zoals de luchtvaart, die minder goed is in het reduceren van de uitstoot.’
Om dat te kunnen realiseren, is het volgens Tabak nodig om systemen aan elkaar te knopen. De eerste stappen zijn gezet in de samenwerking van RWE met Avantium, Akzo, Staatsbosbeheer en Chemport Europe: het opzetten van een biomassa-keten rondom de bioraffinage van houtresten. Daar worden eerst hoogwaardige suikers uitgehaald. De lignine die overblijft, heeft zelfs een iets hogere verbrandingswaarde dan steenkool (25kJ/kg) en is ideaal voor de Eemshavencentrale.
Intelligent systeem
‘Als je vervolgens de CO2 ook weer verder kunt verwerken in de keten, maak je pas echt een intelligent systeem. Zo zou BioMCN in Delfzijl groene methanol kunnen produceren met CO2 van RWE en groene waterstof die via elektrolyse wordt gemaakt, met elektriciteitsoverschotten van de windmolenparken in de Noordzee.’ Methanol is een van de meest gebruikte grondstoffen in de chemische industrie en is eveneens bruikbaar als brandstof.
‘Als we bovendien de warmte die onze installatie opwekt, ook benutten voor de omliggende industrie of de tuinbouw in de regio, maken we het verhaal ijzersterk.’
‘Dit zijn de innovaties en ketenintegraties die je moet hebben, wil je Nederland CO2-neutraal maken. We moeten het klimaatprobleem echt serieus nemen en niet gaan wachten op een ‘silver bullet’ die ons gaat redden. We moeten nu aan de slag, om met bestaande techniek dingen te implementeren waarvan we weten dat ze werken. We hebben de kennis, we hebben de faciliteiten en de provincie en bedrijven in de regio willen wel. Daarmee heeft het noorden de uitgelezen kans om iets te maken van de biobased economy en hofleverancier te worden van bio-energie, groene waterstof en biobased producten.’
