Volgens Herman van der Vegt (NPK design) ligt er een rol voor ontwerpers om met alternatieve materialen te werken die een langere levensduur hebben. Dat lukt alleen als hun ontwerpen aansluiten op de businessmodellen van de klant. Zo ontwierp Van der Vegt een nieuwe glazen statiegeldfles voor Heineken, zonder etiket maar wel met een onuitwisbare barcode. De consument die deze fles koopt, kan hem scannen, zien welke anderen hem in handen hebben gehad en via een speciale website een foto en/of zijn eigen verhaal achterlaten. Op die manier wordt de bierfles ‘social’ en dat motiveert de consument om hem weer in te leveren bij de supermarkt.
Plasticvrije supermarkt
Voor Steven IJzerman, kwaliteitsmedewerker van Ekoplaza, is het duidelijk dat niet-afbreekbare plastics niet meer van deze tijd zijn. Hij werd begin dit jaar het gezicht van het Ekoplaza Lab, de allereerste plasticvrije pop-up store in Amsterdam. De winkel trok internationaal aandacht, maar is alweer dicht. Zo’n 1370 plasticvrije producten zijn nu verkrijgbaar in de gewone Ekoplaza winkels. ‘Zo beginnen we de wereld te veranderen, eerst met één gang in de supermarkt, vervolgens met een hele winkel’, zegt IJzerman. ‘Volgend jaar willen we plasticvrije verpakkingen voor 30% van al onze producten. We laten de verpakking weg of gebruiken andere verpakkingsmaterialen, zoals glas en PLA bioplastics.
PLA wordt gemaakt uit duurzaam geteelde suikerriet en heeft een CO2-footprint die gemiddeld vier keer kleiner is dan die van vergelijkbare ‘fossiele’ plastics, zoals PET en polystyreen, toonde François de Bie, senior marketing director van producent TotalCorbion. ‘We moeten end-of-life weer meewegen als economische factor. PLA is mechanisch of chemisch 100% recyclebaar tot de bouwsteen melkzuur. Daarvan kunnen we nieuwe bioplastics maken, of het toevoegen aan kippenvoer. En komt PLA toch in het milieu terecht, dan breekt het in twaalf weken af tot water en CO2.’
Kritische consument
Willem Sederel, bestuurslid van Biobased Delta, benadrukt dat er geen goede of slechte plastics zijn, alleen goede of slechte toepassingen. ‘Plastics redden levens, als je ze goed toepast, bijvoorbeeld in auto’s of in de medische wereld. Waar we vanaf moeten, is het onnodig gebruik van plastics. Ik erger mij bijvoorbeeld aan enkelstuk-verpakkingen in de winkel, of verpakkingen waarbij meerdere lagen plastic over elkaar heen worden gebruikt, als een verpakking in een verpakking. De consument mag daar best kritischer over zijn.
Tegelijkertijd beseft Sederel dat diezelfde consument niet meer snapt welke plastics wel en niet biologisch afbreekbaar, wat de termen biobased, biodegradable of composteerbaar precies betekenen. Of iets in de GFT-bak mag, kan per gemeente verschillen. ‘We hebben dus een te ingewikkelde boodschap voor het grote publiek. Dat weet in de supermarkt ook niet meer wat hij moet kiezen. We hebben dus behoefte aan iemand die het voor ons kan vertalen, om de consument te bereiken en te beïnvloeden.’
Dat is volgens IJzerman een heel goede optie: ‘Als consumenten in hun koopgedrag duidelijke keuzes gaan maken, heeft dat echt invloed op andere supermarkten. Die volgen elkaar uit angst, marktaandeel te verliezen.’
Groeiproces
Uiteindelijk zal plastic voor onzinnige en eenmalige toepassingen ooit helemaal verdwijnen. Dat is volgens Herman van der Vegt een kwestie van tijd. ‘Het is een groeiproces: we worden steeds beter in het bedenken van alternatieven en nieuwe materialen. Ik ben hierover optimistisch.’
Voor het zover is, zullen echter ook de overheid en de industrie in beweging moeten komen, zegt Sederel: ‘De overheid leunt nu nog achterover, terwijl er maatregelen nodig zijn, zoals CO2-belasting op Europese schaal. Maar ook de industrie moet stappen zetten. En dat geldt niet alleen voor het ‘grote’ bedrijfsleven. Juist in de biobased economy kun je op kleine schaal succesvol zijn door ‘smart’ te opereren en de opbrengsten van innovaties eerlijker te verdelen.’
Het Rondetafelgesprek was de eerste van een reeks waarin Biobased Delta in gesprek gaat met ondernemers en consumenten over de biobased economy.
