‘Méér wind, méér zon en méér biomassa’

Sinds 1990 is de CO2-uitstoot in Nederland 12% gedaald. ‘Dat betekent dat we de komende twee jaar net zo veel moeten doen als de afgelopen 28 jaar, om de afgesproken reductie van 25% in 2020 te halen. Dat geeft wel een indruk van de uitdaging waar we voor staan. We redden het niet alleen met mooie woorden.’

Biomassa gebruiken voor energieproductie is momenteel haalbaar dankzij forse overheidssubsidies. Is het een duurzaam model?

‘Om de energievoorziening echt duurzaam te maken, zullen we naar een combinatie van productiemethodes moeten: méér wind, méér zon en méér biomassa. Die zijn allemaal nog in ontwikkeling en afhankelijk van ondersteuning, om te kunnen concurreren tegen grijze energie. Door de toenemende schaalgrootte zie je de prijs van duurzame energie wel omlaag komen.’

Kan biomassa voor energieproductie ook zonder subsidie?

Wij werken momenteel aan twee manieren om de prijs van biomassa naar beneden te krijgen. Op de eerste plaats hebben we een pilot project in Delfzijl: Avantium. Samen met Akzo, Staatsbosbeheer en Chemport kijken we hoe we waardevolle grondstoffen uit biomassa kunnen halen voordat we het gebruiken voor energieproductie. Zo krijgt de biomassa meerwaarde en hoeven we alleen nog lignine te gebruiken voor elektriciteit en warmte.

Daarnaast kijken we naar reststromen uit de landbouw. Biomassa is namelijk meer dan hout. Wereldwijd zijn enorme hoeveelheden biomassa uit landbouw beschikbaar, resten die nu alleen maar CO2 uitstoten doordat ze liggen te verrotten of worden verbrand. Deze kunnen we geschikt maken voor energieproductie, brandstof voor transport en bioplastics. En zo kunnen we de basis leggen voor een groene economie.

Het kabinet wil de kolencentrales in 2030 sluiten. Daarmee verdwijnt ook de optie om ze op biomassa te laten draaien.

‘Het gaat niet om het sluiten van de centrales, maar om het afscheid nemen van kolen. Daarin heeft het kabinet volledig gelijk. Het onderschat echter de rol die deze centrales spelen in het overeind houden van een betrouwbare energievoorziening. De productiecapaciteit in West-Europa is nu al krap. Maar als het donker is en windstil, willen we wel allemaal een lamp aan kunnen doen. Volgens een recent rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving kunnen we de Klimaatdoelstellingen van Parijs bovendien alleen realiseren als we ook negatieve bronnen hebben. Het IPCC, het wetenschappelijk bureau van de VN achter het klimaatakkoord, heeft 116 scenario’s doorgerekend om maximaal 2 graden temperatuurstijging wereldwijd te realiseren. Daarvan zijn meer dan 100 gebaseerd op bio-energie plus CO2-afvang. Biomassa en CO2-afvang zijn dus onontkoombaar. Die optie is alleen open als je de centrales niet sluit.’

Is er wereldwijd voldoende biomassa beschikbaar om aan de klimaatambities te voldoen?

‘Het antwoord is ja. Biomassa is meer dan alleen hout, waar op dit moment de nadruk in de discussies op ligt. Wereldwijd zijn er gigantisch veel hernieuwbare biomassa-stromen. Kijk alleen al naar reststoffen uit de landbouw waar geen nuttige toepassing voor is en die niet nodig zijn om de bodem vruchtbaar te houden. Dat is meer dan voldoende om de transitie naar biomassa als grondstof voor materialen en bio-energie mogelijk te maken.’

In hoeverre zijn energie en biobased chemie of materialen concurrerende toepassingen?

‘Het gaat vooral om elkaar aanvullende ketens. Nu gebruiken we aardolie om zowel brandstof, plastics en chemicaliën te maken. Hetzelfde doen we in de toekomst met biomassa. We gaan dus een groene grondstof gebruiken in plaats van een grijze. Voor groene energie, groene brandstoffen voor transport en groene plastics. Logischerwijze zal in deze transitie het koppelen van toepassingen en stromen toenemen, om de maximale waarde eruit te halen. Dat is bijvoorbeeld waarom RWE samenwerkt in projecten als met Avantium in Delfzijl. Daar bouwen we een bioraffinaderij die biomassa als grondstof gebruikt om suikers uit cellulose te maken. De lignine, waar geen goede toepassingen voor zijn, gebruiken we als brandstof voor de energieproductie. Hier leidt de koppeling van sectoren tot een 1+1=3 effect in energie-efficiency en CO2-reductie.’

‘Biomassa speelt dus een onmisbare rol in het halen van de klimaatdoelstellingen. Het zal de energievoorziening betrouwbaar maken en we hebben het nodig om materialen en brandstoffen duurzaam te maken, over de volle breedte en in allerlei samenwerkingen.’

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met RWE