‘Het cluster legt doelbewust de nadruk op verbouwen’, stelt Stapper van Stapper Duurzaam Advies, coördinator een van de ‘founding mothers’ van het cluster. ‘De komende jaren wordt er immers meer verbouwd dan gebouwd. Binnen deze scope willen wij vanuit Biobased Delta zo veel mogelijk showcases ontwikkelen om met zijn allen te leren hoe biobased materialen in het bouwproces kunnen worden ingepast.’ Stapper licht toe dat de creatie van het nieuwe cluster voortkomt uit het vorig jaar afgerond Pieken in de Delta-project Biofunctionals. ‘Aan het einde van dat project is alle kennis in de Biobased Bouwatlas gebundeld. Wij willen de belangrijkste stakeholders uit de bouwsector om tafel krijgen om de bottlenecks voor een biobased bouwsector weg te nemen. Hiertoe onderhouden wij ook contact met het landelijke Platform Biobased Bouwen van de Rijksoverheid. Door de landelijke analyse van belemmerende wet- en regelgeving naar de regio te vertalen, denken wij op het niveau van de Biobased Delta successen te kunnen behalen.’
Een van de showcases, en daarmee het eerste succes, moet het provinciehuis van de provincie Noord-Brabant worden. Stapper: ‘Daar zijn wij bezig om twee ruimtes te renoveren met biobased bouwmaterialen. Er is een klantvraag vanuit de provincie en als cluster ontwikkelen wij vraaggestuurd biobased bouwmateriaal. Vraaggestuurd de geschikte bouwmaterialen ontwikkelen is namelijk een van de basisprincipes van het cluster Groen (ver)bouwen.’
Verdienmodel
Volgens Stapper kan het cluster pas tevreden zijn als aan het eind van 2014 tenminste drie business cases met een verdienmodel zijn opgetuigd. ‘En twee van de drie inspirerende referenties zijn al in beeld’, stelt Stapper. ‘De eerste is zoals vermeld het provinciehuis van de provincie Noord-Brabant en de tweede is een biobased geleide rails voor Rijkswaterstaat.’ De leden van het cluster, waarin de gehele bouwketen van materiaalontwikkelaars tot producenten, leveranciers, architecten en launching customers vertegenwoordigd zijn, komen twee tot drie keer per jaar bij elkaar. De founding fathers – NV Rewin West-Brabant, de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij, de provincie Noord-Brabant en Millvision – hebben al een premeeting gehad. ‘En op 15 mei 2014 vindt de officiële kick-off plaats om de definitieve spelregels met de deelnemers door te nemen’, stelt Stapper.
Hogescholen
Douwe Frits Broens van het Center of Expertise Biobased Economy (Avans Hogeschool) ondersteunt het cluster Groen (ver)bouwen. ‘Avans was al deelnemer in het project Biofunctionals. Vanuit Avans Hogeschool en Hogeschool Zeeland willen wij het nu gevormde cluster met kennis ondersteunen.’ Broens is met de hogescholen ook deelnemer aan de Green Deal Biobased Bouwen. Daarbinnen wordt met hulp van de Rijksoverheid onderzocht hoe het gebruik van biobased materialen, producten en concepten in de bouw kan worden bevorderd. ‘Want onbekend maakt onbemind en dat gaat ook op voor biobased bouwmaterialen’, duidt Broens. ‘Uit de Green Deal komt een kennisagenda voort die momenteel vorm krijgt. Wij zien nu al soortgelijke kennisvragen uit andere biobased bouwprojecten waar onze hogescholen in participeren. Zo wordt in een pilot gewerkt aan een biobased brug in Terneuzen. Met een nieuw onderzoeksproject gaan wij meewerken aan de praktische ontwikkeling van die brug. Het gaat om nieuwe materialen en dus zijn er tal van vragen. Wat zijn de eigenschappen? Hoe duurzaam zijn ze? Hoe moet je ze produceren? Al deze vragen laten zien dat biobased bouwmaterialen niet van vandaag op morgen op de markt zijn.’
Voorsorteren
Broens maakt onderscheid tussen twee vormen van biobased bouwen: civiel (zoals bruggen) en woningbouw. ‘Voor de woningbouw is biobased bouwen al zo oud als de wereld. Een aantal toepassingen is weliswaar ongebruikelijk, maar dus wel al op de markt verkrijgbaar zoals isolatiemateriaal en houtskeletten en er komen nog steeds meer innovatieve materialen en toepassingen bij. Er worden ook steeds meer demonstratieprojecten uitgerold. Zo is lector Emile Quanjel van Avans Hogeschool een van de founding fathers van SPARK, een open innovatiecentrum in Eindhoven. Dit richt zich op duurzame innovaties in de bouw. Naar mijn idee is biobased bouwen in die zin altijd onderdeel van een totaalverhaal.’
Volgens Broens is de provincie Zeeland een partij die biobased bouwen omarmt. ‘Als overheid zet Zeeland ook sterk in op het incorporeren van de biobased filosofie en het gebruik van biobased materialen in haar inkoopbeleid. Dat is cruciaal. Voordat er namelijk een biobased viaduct, weg, brug of provinciehuis staat, gaat er een langdurig besluitvormingstraject aan vooraf. Vroegtijdig voorsorteren door de provincie is van evident belang. Bovendien heeft elke innovatie een launching customer nodig.’
En Stapper? Als die nog één wens mag uitspreken: ‘biobased bouwen moet in de toekomst niet ad hoc, maar aan het begin van het proces meegenomen worden. Het is zaak om dit al voor de bestekfase te integreren in het proces.’
