Magchiel van Os, business development manager bij BAM: ‘Met onze kennis in de markt kunnen we de juiste partijen samenbrengen voor een project. We hebben te maken met bedrijven die met goede ideeën komen en klanten die veel willen en een hoog verwachtingspatroon hebben, bijvoorbeeld bij een hernieuwbaar energieproject. In de afgelopen jaren zijn wij steeds meer naar voren geschoven in de keten en worden door klanten nu ook betrokken bij de ontwikkelings- en tekenfase.’
Zijn collega Anton Rottier, projectmanager en specialist biomassa, haakt in: ‘Voor de klant zijn wij het aanspreekpunt voor al deze aspecten in zijn project. Daarin zijn we overkoepelend en verzorgen de hele projectorganisatie.’
Duurzaam op zee
Veel nieuwe ontwikkelingen zijn vanuit het bundelen van kennis met een duurzaamheidsgedachte ontstaan. Van Os vertelt enthousiast over een nieuw type fundatie voor windmolens op zee. ‘Met minder schadelijke trillingen voor vissen op de zeebodem en met een lagere carbon footprint dan stalen fundaties. Met gravity based foundation – een stabiele zware fundatie in diep water – kunnen we betonnen maritieme constructies eenvoudig op land bouwen en met een sleepboot naar een plek op zee brengen. Dat geeft minder risico’s en voordelen voor de natuur.’
Tot de verbeelding spreekt ook compressed air energy storage. Hiermee kan overcapaciteit bij windenergieproductie voor een later moment worden opgeslagen. Rottier verduidelijkt: ‘Het is eigenlijk lucht samenpersen met overtollige energie uit wind. Net een veer die je in- en uitdrukt.’
Getijde-energie
Energieopwekking uit eb- en vloedstromen staat nog in de kinderschoenen, maar biedt potentie. Jos van Rijen, directeur Delta Marine Consultants (onderdeel van BAM), ziet het aantal pilots wereldwijd groeien. BAM beschikt over brede kennis van getijde-energie. ‘BAM International heeft veel ervaring in waterbouwkundige werken met als expertisegebieden golven, stroming en wind. BAM Infra onderzoekt dit jaar in Zeeland een project voor de Brouwersdam. De klant wil er een forse opening in maken om de waterkwaliteit in de Grevelingen te verbeteren. Onderzocht wordt of je energie kunt halen uit de eb- en vloedstroom die dan op gang komt. Daar kun je dan turbines op laten draaien. Voor energiewinning uit golven hebben we een gepatenteerde machine ontwikkeld.’ Als prototype voor energie uit de zee zijn er wereldwijd zo’n tien systemen operationeel. Dichtbij huis het Texelse BlueTec Tidal Platform. ‘Stel je bij dit soort systemen een drijvend platform voor met een rotor eronder of propellers op de zeebodem die draaien op getijstroom. Je kunt veel van die installaties in één park onderbrengen. Samen halen ze niet de opbrengsten van grote windmolenparken, maar het voordeel is dat het getij exact is te voorspellen. Windmolens op zee is een traject geweest van tien jaar voor het een beetje serieus werd. Hier verwacht ik net zoiets.’
Zelfherstellend beton
Jan Mijnsbergen, afdelingshoofd Materiaaltechnologie bij BAM, ziet dat opdrachtgevers een steeds langere levensduur eisen van constructies als bruggen, wegen en viaducten. Dat vraagt bijvoorbeeld om veel duurzamere betonsoorten die de tand des tijds zonder veel onderhoud kunnen doorstaan. ‘Beton kun je allerlei eigenschappen meegeven om het sterker te maken of sterk en duurzamer te houden. Een van de nieuwe ontwikkelingen waar ik brood in zie – daar is ook de link met de biobased economy – is zelfherstellend vermogen inbouwen. Door wetenschapper Henk Jonkers van de TU Delft is een methode ontwikkeld om sporenelementen samen met voedsel in het beton in te bouwen voor kalkproducerende bacteriën. Scheurt beton en treedt er vocht in, dan zetten de bacteriën kalk af in de scheur. Het beton is dan weer vloeistofdicht en krachten kunnen (beperkt) worden overgedragen. Zo kun je veel gemakkelijker aan eisen voor een lange levensduur voldoen en tegelijkertijd bijdragen aan de duurzaamheid van betonconstructies. Deze ontwikkeling staat op het punt om grootschalig te worden toegepast.’
Hernieuwbare energie
Binnen de high voltage-markt werkt BAM voor netbeheerder Tennet met partners aan vernieuwing en aanpassing van energietransport. Door stijging van het energieaandeel uit hernieuwbare bronnen moet energie steeds vaker van ver komen. Van Os: ‘Tussen Beverwijk en Bleiswijk wordt een modern type mast van 60-70 meter hoog neergezet met een andere configuratie van geleiders. Hierdoor is het elektromagnetisch veld kleiner op de grond. Daardoor is er minder ruimtebeslag en horizonvervuiling. Door slimme ontwerpen en voorbereiding kunnen we tevens de overlast voor de omgeving verder verminderen.’
Binnen de biomassa-installaties is wervelverbranding in opkomst voor efficiëntere opwekking van warmte en elektriciteit door verbranding van hout. Rottier: ‘Dit geeft voor grootschalige toepassingen een veel hoger rendement dan normale houtverbranding. Zeker voor grotere capaciteiten is dit interessant.’ Een van de specialistische partners, waar BAM mee samenwerkt, loopt voorop in dit segment. Dat biedt perspectieven voor de energieconversie, stelt Rottier: ‘Dat afvalhout wordt dan niet meer gestort.’
Biobased pilots
Het valt Van Os en Rotter op dat er in de Nederlandse markt veel onderzoek wordt gedaan naar biobased energieproductie, maar dat er relatief weinig grote installaties worden gebouwd. Het in Ter Apelkanaal geplande HarvestaGG, dat gras zal gaan omzetten naar biobrandstoffen, eiwitrijk diervoeder en plantaardige compost-pellets, springt in het oog. Rottier: ‘In dat project zorgt BAM ervoor dat, samen met de onderaannemer, de installatie wordt ontworpen en gebouwd. We werken hierin samen met andere partijen die bijvoorbeeld gespecialiseerd zijn in graspersen en composteren.’
De biobased economy is voor veel van de klanten nog een relatief onbekend onderwerp, merken Van Os en Rottier. Ontwikkelingen zijn vaak pril, of afhankelijk van kritische massa of subsidies. De wetgeving moet zich soms nog voorbereiden, vaak resulteert dit in een kip-ei-situatie. ‘Er liggen veel ideeën en je ziet de nodige pilotprojecten. Denk aan het algenpark van de WUR in Wageningen. Er zit veel energie in die markt. Het zijn vaak kleinschalige trajecten waar we zo veel mogelijk bij aangesloten willen blijven. Die markt past wel bij ons. We zijn sterk in de chemie, hebben veel ervaring in het aanleggen van boven- en ondergrondse leidingen en noodzakelijke fundaties en bouwconstructies. Het wachten is op het doorschakelen van grote chemische productiebedrijven. Kijk naar de doelstelling van grote chemieconcerns om een aantal fossiele grondstoffen volledig te vervangen door groene. Als zo’n grote partij omgaat of er worden eisen opgelegd vanuit de regelgeving, dan kan het hard gaan. BAM hoopt veel meer ontwikkelingen te zien in de biobased economy de komende jaren, want bijna elk bedrijf heeft wel een pilot lopen.’
