Mycelco en ingenieursbureau Bioniers zijn de drijvende krachten het Glas Zuiver Waterproject. ‘Roland van Driel van Mycelco is gespecialiseerd in schimmels en mijn bedrijf in het reinigen van afvalwater met planten’, opent Otte het gesprek. ‘Wij hebben samen het innovatieve projectplan opgesteld voor de zuivering van het afvalwater in de glastuinbouwgebieden Erica en Klazienaveen.’
De wens om het afvalwater van de glastuinbouw te zuiveren, gaat volgens Otte terug tot het jaar 2000. ‘Toen werd de Kaderrichtlijn Water in Europa van kracht. Hierin worden alle Europese landen verplicht om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren. Nederland is een van de landen die hier voortvarend mee aan de slag is gegaan. Op een paar “probleemgebieden” na is dat zeer succesvol. De glastuinbouw vormt een van de uitdagingen. De sector probeert zo veel mogelijk water te hergebruiken, maar op een bepaald moment kan dat niet meer omdat er te veel chloride en natrium in het water zitten. Tot op heden zijn de waterschappen coulant omgegaan met de lozing op het oppervlaktewater, maar daar komt binnen enkele jaren verandering in. Het project Glas Zuiver Water is hier een antwoord op.’
Vetiver-gras kansrijk
Mycelco en Bioniers hebben in het kader van het project in Klazienaveen een aantal proefopstellingen gemaakt waar het afvalwater gezuiverd wordt met planten en schimmels. ‘De zomer periode hebben wij benut om de zuivering met planten te testen’, duidt Otte. ‘Hiertoe zijn onder meer waterbakken in de kassen gerealiseerd. Hierin zijn vervolgens planten met de wortels in het water geplaatst. Deze nemen voedingsstoffen als fosfaat en stikstof op en daar groeien ze van. Verder zijn ook buiten de kassen bakken geplaatst om het verschil te kunnen meten. Tenslotte zijn er twee drijvende vlotten met planten geplaatst in het slotenstelsel. Deze planten groeien dus door de stoffen uit het oppervlaktewater op te nemen.’
De plantensoorten die tot nu toe het beste groeien, zijn Vetiver-gras en de grote egelskop. ‘In Vetiver-gras zitten etherische oliën die aangewend kunnen worden door de farmaceutische en cosmetische industrie. De planten hebben dus als extraatje nuttige stoffen in zich, behalve dat ze het water reinigen. Helaas zitten er geen nuttige inhoudsstoffen in de grote egelskop. Wij zoeken daarom nog naar andere planten. Overigens is dat geen noodzaak om de business case van het systeem rond te krijgen. Ons biologische zuiveringssysteem is naar verwachting sowieso goedkoper dan een technische waterzuiveringsinstallatie.’
Proeven met schimmels
Waar 2014 tot nu toe in het teken stond van proeven met planten, zal het in de winter om proeven met schimmels draaien. ‘De schimmels zijn bedoeld om de gewasbeschermingsmiddelen af te breken. Deze produceren enzymen die wij oogsten en in contact brengen met het afvalwater. Een voorbeeld van een schimmel is de oesterzwam. In het concept is bedacht om het afvalwater eerst door een schimmelreactor te voeren en vervolgens in een gezamenlijk bassin van meerdere tuinders de planten de rest van het zuiveringsproces te laten afronden.’ Mochten in 2015 ook de proeven met de schimmels succesvol zijn, dan wordt gestart met het ontwerp van een grootschalig systeem. Otte: ‘De waterschappen zien het liefst dat er in 2016 helemaal geen “vervuild” water meer op het oppervlaktewater geloosd wordt. Via biologische zuivering met planten en de schimmels worden zuiveringspercentages gehaald van tachtig tot negentig procent. Als wij er op die manier in slagen een win-winsituatie te creëren, kan de glastuinbouw een belangrijke stap voorwaarts maken.’
Kader
Project en deelnemers in een notendop
De waterkwaliteit in het glastuinbouwgebieden is vaak slecht. Waterschappen dringen steeds vaker bij glastuinders aan op zuivering van hun water. In dat kader is het project Glas Zuiver Water gestart in opdracht van LTO Glaskracht. Het project wordt uitgevoerd door de bureaus Bioniers en Mycelco in samenwerking met BCK, Stenden Hogeschool, AOC Noord en WUR. Glas Zuiver Water heeft als doel water- en oeverplanten (helofyten) in te zetten om nutriënten uit het water te halen. Daarnaast worden schimmels ingezet om gewasbestrijdingsmiddelen die in het water terecht komen, af te breken.
