Champost is zoals gezegd de verarmde voedingsbodem die vrijkomt bij de champignonteelt. Omdat champost fosfaat bevat, kan deze door beperkende wetgeving niet grootschalig worden ingezet als bodemverbeteraar. Champost moet daarom op grote afstand van de champignonteelt worden afgezet met hoge transportkosten als gevolg. Het gaat hierbij om grote hoeveelheden: zo’n 800.000 ton per jaar. Daarmee is het de grootste reststroom in de tuinbouw in Nederland.
Veel tuinbouwsectoren, maar ook akkerbouwers op de zandgronden, zijn wel gebaat bij bodemverbeteraars met een laag fosfaatgehalte. Daarmee kan voldoende bodemverbeteraar worden aangewend om de kwaliteitsproductie te verhogen en verstuiving op zandgronden tegen te gaan. Deze vraag biedt perspectief voor grootschalig gebruik van champost met slechts een beperkte hoeveelheid fosfaat.
Kijken naar de hele keten
In het project Valorisatie van Champost wordt binnen de Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen daarom gewerkt aan de opwaardering van champost door extractie van fosfaat. Om dezelfde reden wordt in tweede instantie ook gekeken naar de extractie van stikstof.
Onderzoeker Jeroen van Bon van Food & Biobased Research (FBR, Wageningen UR): ‘Technische en logistieke aspecten bepalen, samen met de kwaliteit van het eindproduct, het verdienmodel van deze champostketen. Uit meerdere scenario’s hebben we de meest veelbelovende route gekozen. Hierbij hebben we steeds de hele keten in acht genomen.’
Ontwikkeling extractieproces
De belangrijkste onderzoeksactiviteit is op dit moment de ontwikkeling van een geschikt extractieproces. Gekozen is voor een relatief eenvoudige vloeistofextractie volgens principes die gangbaar zijn binnen de chemie en voedingsmiddelenindustrie. De geschatte proceskosten blijven daarmee beneden de 6 euro per ton product. Na extractie ontstaat echter niet alleen een waardevol fosfaatarm champost, maar ook een fosfaatextract kan worden teruggewonnen als meststof. Dit is aantrekkelijk omdat fosfaat schaars begint te worden en de waarde op de wereldmarkt het afgelopen decennium sterk is gestegen.
Samenwerking sleutel tot succes
Samenwerking en combinatie van belangen en expertises zijn belangrijke onderdelen van dit project dat door een marktvraag wordt gestuurd. Projectleider Rien van der Maas van Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO, Wageningen UR): ‘Verschillende tuinbouwsectoren hebben als aanbieder of vrager belang bij dit project. Onder de vlag van Greenport Betuwse Bloem en met inbreng van ZLTO werken deze sectoren samen, zowel in de uitvoering van dit project als in de cofinanciering via het Productschap Tuinbouw. Ook wordt binnen dit project samengewerkt door verschillende kennisinstellingen: één voor strategisch onderzoek (FBR) en één voor toegepast onderzoek (PPO).’
